Δελτίο Τύπου | Όλα δεν τα ᾽χω πει... • Η « ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΑΦΙΕΡΩΣΗ » ΤΗΣ ΜΑΤΣΗΣ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ του Χρήστου Δανιήλ [ Μελέτη ]

ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΝΙΗΛ

Όλα δεν τα ᾽χω πει...

•

Η « ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΑΦΙΕΡΩΣΗ »

ΤΗΣ ΜΑΤΣΗΣ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ

ΜΕΛΕΤΗ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Σεπτέμβριος 2022

Αριθμός σελίδων : 160, Τιμή : 13,90 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-547-9

[…] σε μίαν έκπαγλη χρονιά ανταμώσαμε

σε ληστεύω από αλλουνού τα χέρια

σε ακούω από δω από κει

σε σιωπώ μες στην απέραντη τρυφερότητα

σιγά σιγά να καταλαγιάσουμε

όλα δεν τα ’χω πει

ΜΕ ΕΚΡΙΖΩΝΕΙΣ

ΜΑΤΣΗ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ, « Αντίστροφη αφιέρωση »

H «Aντίστροφη αφιέρωση» είναι το τελευταίο σημαντικό ποιητικό κείμενο που έγραψε και δημοσίευσε η Μάτση Χατζηλαζάρου λίγο πριν από το θάνατό της. Πρόκειται για ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και μεστά ποιήματά της, και πιθανώς το πλέον γνωστό και αγαπημένο από το αναγνωστικό κοινό έργο της.

Το ερωτικό αυτό ποίημα δίνει την αίσθηση πως ολοκληρώνει μια πορεία, πως κλείνει έναν κύκλο, αφού ουσιαστικά επιστρέφει πολλαπλώς στην (ποιητική της) αφετηρία. Το ποίημα, χωρίς να τον κατονομάζει, απευθύνεται στον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον εραστή-σύζυγο, τον ψυχαναλυτή-ερμηνευτή, τον μύστη της στον ποιητικό χώρο και στον υπερρεαλισμό, τον αποδέκτη των πρώτων της ποιημάτων. Με άλλα λόγια, η «Αντίστροφη αφιέρωση» λειτουργεί ως συμπύκνωση, κορύφωση και επιστέγασμα ολόκληρης της ποιητικής της παραγωγής. Κυρίως όμως ακολουθεί την πεποίθησή της πως στο μόνο πράγμα που η ποίηση θα πρέπει να υπακούει είναι η «προσπάθεια να είναι κανείς όσο μπορεί πιο ειλικρινής για ό,τι τον συγκινεί και τον τρώει».

Συνδυάζοντας ερμηνευτικά σχόλια, διακειμενικές παραπομπές στο προγενέστερο έργο της Μ. Χατζηλαζάρου αλλά και στο έργο του Α. Εμπειρίκου, αρχειακό υλικό, ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία, το βιβλίο επιχειρεί μια πολυπρισματική προσέγγιση, αναλυτική και συνθετική, στην «Αντίστροφη αφιέρωση» της ποιήτριας.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

O ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΝΙΗΛ είναι διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας. Διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Για τη Μάτση Χατζηλαζάρου έχει δημοσιεύσει τα βιβλία : ... Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina. Μάτση Χατζηλαζάρου, η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια, Τόπος, 2011· Μάτση Χατζηλαζάρου, Γράμματα από το Παρίσι στον Ανδρέα Εμπειρίκο (1946-1947) και άλλα ανέκδοτα ποιήματα και πεζά της ίδιας περιόδου, εισαγωγή, υπομνηματισμός, επιμέλεια Χρήστος Δανιήλ, Εκδόσεις Άγρα, 2013 (Βραβείο δοκιμίου Public Book Awards).

Από τις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί επίσης η μελέτη του Ο μαθητευόμενος εφοπλιστής και παλαίμαχος intellectual και πολλά υποσχόμενος ποιητής, ανθυπολοχαγός εν εφεδρεία, πολεμιστής Κρήτης και πάντα δικός σου φίλος Ανδρέας Καμπάς (1919-1965), επιμέλεια, εργοβιογραφία, ανθολόγηση Χρήστος Δανιήλ, 2016 (Βραβείο « Εμμανουήλ Ροΐδου » Ακαδημίας Αθηνών). Ετοιμάζεται το Αναζητώντας ταυτότητα. Δρόμοι του μοντερνισμού : Το περιοδικό Τετράδιο (1945, 1947), συν-συγγραφή με τον Βαγγέλη Καραμανωλάκη, Εκδόσεις Άγρα, υπό έκδοση.

Άλλα βιβλία του : Χρήστος Μπράβος, Βραχνός προφήτης, Ποιήματα και κριτικά κείμενα (1981-1987), επίμετρο, εργοβιογραφία Χρήστος Δανιήλ, Μελάνι, 2018· Προσεχώς εμείς μεγαλώνουμε. Μαρτυρίες εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πλαίσιο του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων, επιμέλεια Χρήστος Δανιήλ, Ελένη Χοντολίδου, εισαγωγή Άννα Φραγκουδάκη, Θάλεια Δραγώνα, Τόπος, 2015· Ξαναδιαβάζοντας τον Νίκο Καββαδία. Ποιητική και πρόσληψη, Οδός Πανός, Αθήνα, 2010 · Γιώργος Λίκος, μια παρουσίαση από τον Χρήστο Δανιήλ, Γαβριηλίδης, 2005· Γυάλινα και μαλαματένια... Τα Γιάννενα στη νεοελληνική πεζογραφία, ανθολογία κειμένων (1898–1997), εισαγωγή, ανθολόγηση, επιμέλεια Ιερά Μητρόπολις Ιωαννίνων / Ίδρυμα Κων. Κατσάρη, 1997.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Η Μάτση Χατζηλαζάρου στο σπίτι της.

Μουσείο Μπενάκη / Ιστορικά Αρχεία

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΔΑΝΙΗΛ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

 

Δελτίου τύπου | ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΣΤΟΝ Α. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ (1946-1947) της Μάτσης Χατζηλαζάρου

ΜΑΤΣΗ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ

(1946-1947)

ΚΑΙ  ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ

ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

Εισαγωγή, υπομνηματισμός, επιμέλεια :

ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΝΙΗΛ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάιος 2013

Αριθμός σελίδων : 216, Τιμή : 15,50 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-59-7 

 

Το 1946-1947 η Μάτση Χατζηλαζάρου βρίσκεται στο Παρίσι. Έφυγε με το θρυλικό πλοίο «Ματαρόα» τον Δεκέμβριο του 1945, μαζί με την αφρόκρεμα νέων καλλιτεχνών, συγγραφέων, στοχαστών κι επιστημόνων, με υποτροφία του γαλλικού κράτους. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος, με τον οποίο έζησε παντρεμένη μέχρι το 1943, την έχει εφοδιάσει με συστατικές επιστολές για να συναντήσει Γάλλους υπερρεαλιστές και ψυχαναλυτές. Και η Μάτση του γράφει γι’ αυτές τις συναντήσεις, για τις εμπειρίες της και για τις εντυπώσεις της από το Παρίσι, που ανασυντάσσεται μετά τον πόλεμο.

«Καθώς η ζωή και το έργο της Μάτσης Χατζηλαζάρου, της πρώτης Ελληνίδας υπερρεαλίστριας, είναι άμεσα συνδεδεμένα, αφού η Μάτση έζησε με τρόπο ποιητικό και έγραψε ποίηση με τρόπο βιωματικό, το υλικό που σχολιασμένο δημοσιεύεται στη συνέχεια μπορεί να διαβαστεί με ποικίλους τρόπους: ως αυθεντικές ψηφίδες που ανασυνθέτουν το κλίμα και την ατμόσφαιρα μιας ενδιαφέρουσας και κρίσιμης πνευματικής εποχής, ως τεκμήρια μιας βαθιάς προσωπικής και πνευματικής σχέσης, ως υποστηρικτικό υλικό για την κατανόηση του έργου της ποιήτριας, ως τα τεκταινόμενα της ζωής και του έργου της, ως κείμενα με σχόλια ποιητικής, ως ανεξάρτητες κειμενικές μονάδες που εμπεριέχουν αφ’ εαυτού τους λογοτεχνική αξία. Πρόκειται, επομένως, για μια διπλή επίσκεψη: σε μια ποιήτρια, αλλά και σε μία εποχή». [Από την εισαγωγή του Χρ. Δανιήλ].

Οι ανέκδοτες μέχρι σήμερα επιστολές της Μάτσης συνοδεύονται από 4 εξαιρετικά, άγνωστα ποιητικά γραπτά της και 3 γαλλικά ποιήματα του Ανδρέα Εμπειρίκου της ίδιας περιόδου, καθώς και από πλούσιο ακυκλοφόρητο φωτογραφικό υλικό όπου το ζευγάρι αλληλοφωτογραφίζεται το 1940 και το 1945 .

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο Χρήστος Δανιήλ γεννήθηκε στον Εμμανουήλ παπά Σερρών το 1969 και ζει στην Επανομή Θεσσαλονίκης. Σπούδασε στα Γιάννενα. Η διδακτορική του διατριβή εξετάζει τις σχέσεις του μεταπολεμικού υπερρεαλισμού με το δημοτικό τραγούδι. Από το 2002 διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Έχει επίσης διδάξει στις Φιλοσοφικές Σχολές των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων, καθώς και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Έχει επιμεληθεί τους τόμους: Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου, ο Κωσταντίνος Χατζόπουλος ως συγγραφέας και θεωρητικός, Δωδώνη, Αθήνα 1998 (μαζί με τους Ε.Γ. Καψωμένο και Χρ. Τζούλη). Ανθολόγιο Νεοελληνικών Λογοτεχνικών Κειμένων (19^ος και 20^ος αιώνας), ΕΑΠ, Πάτρα 2008.

Έχει εκδώσει τα βιβλία: «γυάλινα και μαλαματένια…», Τα Γιάννενα στη νεοελληνική πεζογραφία, Ίδρυμα Κ. Κατσάρη, Γιάννενα 1997 / Γιώργος Λίκος, μια παρουσίαση από τον Χρήστο Δανιήλ, Γαβριηλίδης, Αθήνα 2005 / Ξαναδιαβάζοντας τον Νίκο Καββαδία, Ποιητική και πρόσληψη, Οδός Πανός, Αθήνα 2010 / …Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina, Μάτση Χατζηλαζάρου, Η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια, Τόπος, Αθήνα 2011