Δελτίο Τύπου | ΤΖΕΝΙΝ της Etel Adnan

ETEL ADNAN

ΤΖΕΝΙΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ:

ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

ΕΙΚΟΝΕΣ:

RACHID KORAΪCHI

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Δεκέμβριος 2023

Αριθμός σελίδων : 32, Τιμή : 7,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-629-2

Είναι που υπάρχει κάτι ακόμα πιο σμικρό κι από το θάνατο, αυτό που σβήσαμε με τη γομολάστιχα των παιδιών, στον μαυροπίνακα της Ιστορίας, η Ιστορία, η τελευταία μας ψευδαίσθηση. Όταν έκανε κρύο στα μη ζεσταμένα σπίτια μας, ζεσταινόμασταν με τη μνήμη των προγόνων μας, σκεφτόμασταν ότι οι προπάπποι μας ήταν ημίθεοι. Οπωσδήποτε. Τίποτα λιγότερο. Όμως τελικά ήρθαν, οι αλήτες, να αφανίσουν, με οβίδες, να μας πουν ότι πολύ απλά δεν υπήρχαμε. Άρχισαν λοιπόν από τα λιόδεντρα, συνέχισαν με τους δενδρόκηπους, ύστερα με τις πολυκατοικίες, κι όταν όλα όσα απαριθμήσαμε είχαν πια εξαφανιστεί, έριξαν ανάκατα παιδιά, γέρους και νιόπαντρους, νεκρούς ή ημιθανείς, σε τάφο ομαδικό, και παράχωσαν τα πάντα, κι όλα αυτά για να πουν στον κόσμο των νεκροζώντανων ότι δεν υπήρχαμε, ότι δεν είχαμε υπάρξει ποτέ και πως έτσι, λοιπόν, δικαίως… μας εξολόθρευσαν.

ΤΖΕΝΙΝ. Μικρή πόλη στη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, εμβληματική της Παλαιστινιακής Αντίστασης. Πεδίο μάχης ήδη από το 1948 στη Νάκμπα (στα αραβικά, καταστροφή), τη βίαιη εκδίωξη των Παλαιστινίων από τις εστίες τους και την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ.

Ιδιαίτερα γνωστή από τη μάχη της Τζενίν το 2002, μετά την αποτυχία των συμφωνιών του Όσλο, στη διάρκεια της δεύτερης παλαιστινιακής Ιντιφάντα (στα αραβικά, εξέγερση), μια άνιση αλλά ηρωική σύγκρουση, που ο ιστορικός ηγέτης της Φατάχ και της παλαιστινιακής επανάστασης Γιασέρ Αραφάτ ονόμασε «νέα μάχη του Στάλινγκραντ». Τιμώντας τη μάχη του 2002, υψώθηκε στην Τζενίν παλαιστινιακό μνημείο των νεκρών μαχητών.

Διαχρονικά, κέντρο αντίστασης κατά της ισραηλινής κατοχής και του καθεστώτος απαρτχάιντ, ιδιαίτερα από μια πολυπληθή νέα γενιά, χωρίς μέλλον και χωρίς εμπιστοσύνη σε καμιά παραδοσιακή παλαιστινιακή ηγεσία, ισλαμική ή λαϊκή, η Τζενίν γνώρισε, πάλι το καλοκαίρι του 2023, μαζική εισβολή του ισραηλινού στρατού.

Μετά την επίθεση της Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023, και το ξέσπασμα του νέου πολέμου και τους τρομερούς βομβαρδισμούς της Γάζας, οι επιθέσεις του ισραηλινού στρατού και των ένοπλων ακροδεξιών εποίκων επεκτάθηκαν και στη Δυτική Όχθη και στην Τζενίν, όπου και κατέστρεψαν το μνημείο της μάχης του 2002.

Η Ετέλ Αντνάν έγραψε το συγκλονιστικό ποίημα σε πεζό μετά τη μάχη της Τζενίν το 2002.

Είναι αλήθεια ότι ζήσαμε μια παιδική ηλικία οργιώδους διαύγειας. Τί απέγινε εκείνο το παρελθόν; Οι φονιάδες δεν σταματούν στη σάρκα. Στοχεύουν το αόρατο, που ήταν η δική μας ευτυχία. Στο μεταξύ το Σύμπαν γερνάει, δισεκατομμύρια χρόνια έχουν ήδη παρέλθει και τ’ αστέρια παλεύουν για τη ζωή τους. Δεν αρκεί να αστράφτεις για να μην πεθάνεις.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ETEL ADNAN 

Βουνά, σινική μελάνη, 38,1 x 45,1 εκ., 2015

ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

     

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ γεννήθηκε το 1925 και μεγάλωσε στη Βηρυτό του Λιβάνου. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα από τη Σμύρνη και ο πατέρας της υψηλόβαθμος Οθωμανός αξιωματούχος από τη Δαμασκό. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, το Μπέρκλεϋ και το Χάρβαρντ. Από το 1958 έως το 1972 δίδαξε φιλοσοφία. Έγινε ζωγράφος. Χάρη στη συμμετοχή της στο κίνημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, «μια Αμερικανίδα ποιήτρια». Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια. Έμεινε στον Λίβανο ώς το 1976. Το 1978 το πεζογράφημά της Sitt Marie Rose δημοσιεύθηκε στο Παρίσι από τις Éditions des Femmes. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια. Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγχρονους συνθέτες και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. Έργα της για το θέατρο έχουν σκηνοθετηθεί σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμενο τής πολύγλωσσης όπερας Civil wars. Το ποίημά της Τζενίν διασκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις, στην Αθήνα, το 2006. Έργο της βασισμένο στο ποίημα To Be In a Time of War, με κείμενα του Heiner Müller, παραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντύσσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011. Συμμετείχε με το εικαστικό της έργο στη 13η documenta, στο Κάσσελ της Γερμανίας, το 2012. Το 2016 παρουσιάστηκε αναδρομική έκθεση του έργου της στο Institut du monde arabe στο Παρίσι. Στη 14η documenta, στην Αθήνα, το 2017, στο πλαίσιο του προγράμματος κινηματογραφικών ταινιών με τίτλο «Κείμενα», παρουσιάστηκε από την ΕΡΤ 2 το ντοκυμανταίρ Ισμύρνα ( Ismyrna / Ismyrne ), σε σκηνοθεσία Ιωάννας Χατζηθωμά (Joana Hadjithomas) και Khalil Joreige, όπου η σκηνοθέτις συνομιλεί με την Ετέλ Αντνάν για την κοινή τους καταγωγή από τη Σμύρνη.
Οι σημαντικότερες διακρίσεις της περιλαμβάνουν: Βραβείο France-Pays Arabes για το Sitt Marie-Rose (1977)· Arab American Book Award για το σύνολο του έργου της και PEN Oakland Award για το Master of the Eclipse (2010)· California Book Award for Poetry για τη συλλογή Sea and Fog και Lambda Literary Award για το σύνολο του έργου της ως ομοφυλόφιλης συγγραφέως (2013). Το 2014 χρίστηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας.
Πέθανε στο Παρίσι το 2021.
Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία της Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα (2016), Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα (2016), Σχετικά με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (2017), Ο « ελληνικός » κόσμος του Θεόδωρου Τερζόπουλου και Δελφοί και Κιάτο (2019), Σιττ Μαρί Ροζ ( 2019), Ο Ορφέας απέναντι στο κενό και Χάινερ Μύλλερ και Τιντορέττο: Το πιθανό τέλος του τρόμου (2021) και Ταξίδι – Πόλεμος – Εξορία (2023).

Δελτίο Τύπου | ΤΑΞΙΔΙ / ΠΟΛΕΜΟΣ / ΕΞΟΡΙΑ της Etel Adnan

ETEL ADNAN

ΤΑΞΙΔΙ / ΠΟΛΕΜΟΣ / ΕΞΟΡΙΑ

ΣΧΕΔΙΑ:

ETEL ADNAN ΚΑΙ SIMONE FATTAL

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάιος 2023

Αριθμός σελίδων : 56, Τιμή : 9,50 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-593-6

Προέρχομαι από μια περιοχή του κόσμου την οποία γαζώνει και ξηλώνει ο πόλεμος, απ᾽ τις αρχές του 20ού αιώνα. Τη μνήμη μου και τη ζωή μου στην καθημερινότητά της την έχει υφάνει ο πόλεμος. Έχω συχνά αναρωτηθεί πώς ένα τόσο ευαίσθητο σύστημα όπως το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αντέξει τόσο συχνά επαναλαμβανόμενες συντριβές σαν αυτές που γνώρισε και εξακολουθεί να βιώνει η αραβική Εγγύς Ανατολή.

[...] Ακολούθησε μια πραγματική, με τη βιβλική έννοια, Έξοδος : στην αρχή ένα μικρό ρυάκι και σταδιακά ένα πραγματικό ποτάμι. Οι Λιβανέζοι είχαν αρχίσει να φεύγουν. Τα κτίρια εξαφανίζονταν επίσης, οι συνοικίες, οι δρόμοι. Κάθε τοίχος που κατέρρεε, κάθε ανθρώπου θάνατος έπαιρναν οριστικά μαζί τους κάτι από τη ζωή και τη συλλογική μνήμη.

Ανακάλυπτα –βίωνα– το βαθύτερο νόημα της εξορίας. Τί είναι η εξορία αν όχι η βίαιη και αθέλητη απώλεια όλων των ζωντανών συμβόλων της ταυτότητας κάποιου ;

Ήμουν στη Βηρυτό και έβλεπα ότι η πόλη δεν επρόκειτο ποτέ πια να αναπτυχθεί φυσιολογικά, σώζοντας τον πυρήνα της πόλης που υπήρξε. Καταλάβαινα, χωρίς υπερβολές, το νόημα της έκφρασης Χαμένος Παράδεισος.

[...]  Η εξορία είναι αμετάκλητη αποστέρηση. Τη συνοδεύει πάντα ένα αίσθημα βαθιάς ταπείνωσης : «Ο άλλος», κάποιος ή κάτι, καταλαμβάνει αυτό που εσείς εγκαταλείψατε, αυτό που αφήσατε πίσω σας. Ως εκ τούτου, αισθάνεστε παραμερισμένος, σαν αντικείμενο που του αλλάζουν θέση.

Κι εγώ που βρίσκομαι τώρα εν μέσω όλων αυτών ;

Για ένα διάστημα, θεωρούσα ότι τις συγκρούσεις μου τις είχα επιλύσει μέσα στα γραπτά μου, με τα γραπτά μου. Θυμάμαι πως κάπου είχα πει ότι τα βιβλία μου, ποιητικά ή πεζά, ήταν, είναι τα σπίτια τα οποία κατοικώ. Κι είναι αλήθεια. Και μοιάζει απλό. Ωστόσο δεν είναι. Ακόμα και εκεί, το λιμάνι δεν είναι προστατευμένο από τις καταιγίδες.

Η εξορία δεν είναι πια το θλιβερό προνόμιο κάποιων ελάχιστων προσώπων: Έχει γίνει συνώνυμο της ανθρώπινης συνθήκης, με μια ελάχιστη ωστόσο διαφορά: Ορισμένους από μας η αρρώστια της μάς κατατρώει με τρόπο εμφανή και τελεσίδικο, ενώ όλοι οι υπόλοιποι δεν έχουν συνείδηση εκείνου από το οποίο υποφέρουν ήδη.

 ⧪

Είχα τοποθετήσει τη Βηρυτό και τον Λίβανο πολύ ψηλότερα από ποτέ, στο κέντρο ενός αποκαλυπτικού οράματος για τον αραβικό κόσμο, γεγονός που κατέληξε, λίγο αργότερα, σε ένα μακροσκελές ποίημα το οποίο ονόμασα Η αραβική Αποκάλυψη.

Η διάλυση των Αράβων αποφασίστηκε από τις δυτικές δυνάμεις στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, με τις διάφορες συμφωνίες που ακολούθησαν μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Με την προδοσία του Φαϊζάλ από τους Άγγλους και τους Γάλλους, τις διαιρέσεις, τους αποικισμούς, τις πολιτικές δολοφονίες, είχαμε εισέλθει σε μια τραγική φάση η οποία είχε διαμορφωθεί χωρίς τη θέλησή μας. Οπότε η εξορία κατέστη η υπαρξιακή και βιοτική συνθήκη κάθε Άραβα, είτε ζούσε στη χώρα του είτε αλλού. Ήταν σαν να έπρεπε να επιστρέψουμε πολύ πίσω, στην ιστορία ή στη μυθολογία, πίσω στην Άγαρ και στον Ισμαήλ, στην πρώτη σύζυγο του Αβραάμ και στον πρώτο του γιο, τον μυθικό θεμελιωτή των αραβικών φυλών, σε έναν γιο –έναν αποκληρωμένο γιο– και σε μία γυναίκα που εξαναγκάστηκαν σε εξορία και περιπλάνηση. 

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ETEL ADNAN

Κήποι 13, 2018, 30 x 24 εκ.

ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

        

Δελτίο Τύπου | Ο ΟΡΦΕΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΚΕΝΟ ― ΧΑΪΝΕΡ ΜΥΛΛΕΡ KAI ΤΙΝΤΟΡΕΤΤΟ της Etel Adnan

ETEL ADNAN

Ο ΟΡΦΕΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΚΕΝΟ

―

ΧΑΪΝΕΡ ΜΥΛΛΕΡ KAI ΤΙΝΤΟΡΕΤΤΟ

ΤΟ ΠΙΘΑΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΚΕΤΣΙΟY – ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάρτιος 2021

Αριθμός σελίδων : 64, Τιμή : 8,80 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-482-3

Η έκδοση συμπληρώνεται από 7 έγχρωμα έργα του Τιντορέττο

Η Ετέλ Αντνάν στον « Ορφέα απέναντι στο κενό » διαβάζει τον αρχαίο μύθο ως « θρίαμβο πάνω στο φόβο του θανάτου » και στο « Χάινερ Μύλλερ και Τιντορέττο » ασχολείται με το στίχο του Μύλλερ « το πιθανό τέλος του τρόμου » και κοιτάζει το έργο του Τιντορέττο μέσα από τα μάτια του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα Χ. Μύλλερ. Οι φράσεις αυτές αποτελούν την αφορμή για την έκδοση σε ένα τομίδιο των δύο κειμένων της.

ΟΙ ΘΕΟΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΓΝΩΡΙΖΑΝ ΟΤΙ Ο ΟΡΦΕΑΣ, στην ανυπομονησία του, δεν θα τους υπάκουε και ότι η εντολή τους καθιστούσε ακόμη πιο ανυπόφορη την ανυπομονησία του. Παρ’ όλα αυτά δεν ήθελαν να κοιτάξει ο Ορφέας πίσω, και αργότερα τον τιμώρησαν αδυσώπητα.

Οδηγήθηκα στο συμπέρασμα ότι πράγματι οι θεοί δεν ήθελαν να αντιληφθεί ο Ορφέας πως η Ευρυδίκη δεν ήταν εκεί. Δεν τον ακολουθούσε με κανέναν τρόπο ούτε και με οποιαδήποτε μορφή. Οι θεοί δεν ήθελαν να μάθει ο Ορφέας το μυστικό του θανάτου : ότι δηλαδή είναι οριστικός, απόλυτος. Όταν ο Ορφέας έστρεψε πίσω την κεφαλή του, δεν είδε κανένα φάσμα, καμία εικόνα, κανένα φάντασμα. Δεν αντίκρισε τίποτε απολύτως. Βρέθηκε μπροστά στο κενό.

H ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΤΙΝΤΟΡΕΤΤΟ στον Χάινερ Μύλλερ ανταποκρίνεται –και δικαιολογεί– αυτό που ο τελευταίος, ως νεαρή, τότε, εικοσάχρονη ιδιοφυΐα, είχε διαισθανθεί και εκφράσει σε ένα ποίημα με τον τίτλο « Εικόνες »: « Γιατί η ομορφιά σημαίνει το πιθανό τέλος του τρόμου ». Επίσης, δύο δεκαετίες αργότερα, με αφορμή το Θαύμα του αγίου Μάρκου του Τιντορέττο, θα πει : «Το φως είναι ένας κυκλώνας ».

Μπορούμε να εικάσουμε ότι ο Τιντορέττο, όπως ακριβώς έκανε ο Δάντης στην ποίηση, σε όλη τη διάρκεια του μακρόχρονου βίου του, ζωγράφισε τη δική του Θεία Κωμωδία, αντιλαμβανόμενος πράγματι τον κόσμο ως ένα θέατρο το οποίο εντάσσεται στο απείρως ευρύτερο θέατρο της Δημιουργίας.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ETEL ADNAN

Χωρίς τίτλο, π. 1980. Λάδι σε καμβά, 20 x 25 εκ. , Ιδιωτική συλλογή

ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

       

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ γεννήθηκε το 1925 και μεγάλωσε στη Βηρυτό του Λιβάνου. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα από τη Σμύρνη και ο πατέρας της υψηλόβαθμος Οθωμανός αξιωματούχος από τη Δαμασκό. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, το Μπέρκλεϋ και το Χάρβαρντ. Από το 1958 έως το 1972 δίδαξε φιλοσοφία. Έγινε ζωγράφος. Χάρη στη συμμετοχή της στο κίνημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, «μια Αμερικανίδα ποιήτρια». Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια. Έμεινε στον Λίβανο ως το 1976. Το 1978 το πεζογράφημά της Sitt Marie Rose δημοσιεύθηκε στο Παρίσι από τις Editions des Femmes. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια. Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγχρονους συνθέτες και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. Έργα της για το θέατρο έχουν σκηνοθετηθεί σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμενο της πολύγλωσσης όπερας Civil wars. Το ποίημά της Τζενίν διασκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις, στην Αθήνα, το 2005. Έργο της βασισμένο στο ποίημα To Be In a Time of War, με κείμενα του Heiner Müller, παραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντύσσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011. Συμμετείχε με το εικαστικό της έργο στη 13η documenta, στο Κάσσελ της Γερμανίας, το 2012. Το 2016 παρουσιάστηκε αναδρομική έκθεση του έργου της στο Institut du monde arabe στο Παρίσι. Στη 14η documenta, στην Αθήνα, το 2017, στο πλαίσιο του προγράμματος κινηματογραφικών ταινιών με τίτλο «Κείμενα», παρουσιάστηκε από την ΕΡΤ 2 το ντοκυμαντέρ Ισμύρνα ( Ismyrna / Ismyrne ), σε σκηνοθεσία Ιωάννας Χατζηθωμά (Joana Hadjithomas) και Khalil Joreige, όπου η σκηνοθέτις συνομιλεί με την Ετέλ Αντνάν για την κοινή τους καταγωγή από τη Σμύρνη.

Οι σημαντικότερες διακρίσεις της περιλαμβάνουν : Βραβείο France-Pays Arabes για το Sitt Marie-Rose (1977)· Arab American Book Award για το σύνολο του έργου της και PEN Oakland Award για το Master of the Eclipse (2010)· California Book Award for Poetry για τη συλλογή Sea and Fog και Lambda Literary Award για το σύνολο του έργου της ως ομοφυλόφιλης συγγραφέως (2013). Το 2014 αναγορεύτηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία της : Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα (2016), Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα (2016), Σχετικά με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (2017), Ο «ελληνικός » κόσμος του Θεόδωρου Τερζόπουλου και Δελφοί και Κιάτο (2019) και Σιττ Μαρί Ροζ (2019). 

Δελτίο τύπου | ΣΙΤΤ ΜΑΡΙ-ΡΟΖ της Etel Adnan

ETEL ADNAN

ΣΙΤΤ ΜΑΡΙ-ΡΟΖ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΛΙΖΥ ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Νοέμβριος 2019

Αριθμός σελίδων : 152,  Τιμή : 12,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-408-3

Αλλά εμένα με άρπαξαν σε απόσταση λίγων μέτρων από τούτο το σχολείο, σε τούτο το δρόμο όπου οι πάντες έμοιαζαν να με αγαπούν. Κανείς δεν κουνήθηκε στο δρόμο εκτός από τους απαγωγείς μου. Όλα μεταμορφώθηκαν σε σκηνοθεσία, περιλαμβανομένου και του πετάγματος μιας μέλισσας, από ένα δέντρο σ’ ένα άλλο. Μου είπαν : Έχουμε να σου μιλήσουμε. Κατάλαβα ότι με αυτές τις λέξεις μόλις έμπαινα στο επέκεινα του κόσμου του κανονικού λόγου. [... ]

[... ] – Δεν είναι ακόμα η τελευταία σου ευκαιρία. Είμαστε μεταξύ χριστιανών. Μας ενδιαφέρει να μετανοήσεις. Μας ενδιαφέρει να αμφιβάλλεις.

– Είμαι μητέρα τριών παιδιών. Έχω εγκαταλείψει τον σύζυγό μου. Ζω με έναν νεαρό Παλαιστίνιο που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε κίνδυνο. Υπερασπίστηκα την παλαιστινιακή υπόθεση προτού τον γνωρίσω. Υπερασπίζομαι μια κοινή κουλτούρα, μια κοινή ιστορία, τη δική τους και τη δική μας. Δεν βλέπω καμία διαφορά. Αλλά πήρα με πόνο το δικό τους μέρος εναντίον του δικού σας γιατί η δική μας επιβίωση συνδέεται με τη δική τους.

– Εγώ εκπροσωπώ τη νομιμότητα.

– Εκείνοι εκπροσωπούν το άνοιγμα. Ο αραβικός κόσμος είναι απεριόριστα μεγάλος στις αποστάσεις του και απεριόριστα μικρός στην οπτική του.

[... ] Ο θάνατος ποτέ δεν είναι στον πληθυντικό. Ας μην υπερτονίζουμε τη νίκη του, είναι αρκούντως καθολική, ας μην την υμνολογούμε. Δεν είναι εκατομμύρια οι θάνατοι. Συμβαίνει να είναι εκατομμύρια οι φορές που κάποιος πεθαίνει.

[ ... ] –Θέλετε να με ανταλλάξετε ; Δεν είμαι αντικείμενο. Πώς το ξέρετε ότι δεν προτιμώ να πεθάνω από το να χρησιμεύσω ως φραγκοδίφραγκα στις συναλλαγές σας ; Πρέπει ακόμα και στον πόλεμο να παραμένετε έμποροι χαλιών ;

Η ΣΙΤΤ ΜΑΡΙ-ΡΟΖ πιάνεται στο δίχτυ του λιβανέζικου εμφύλιου πολέμου. Διευθύνει ένα σχολείο για κωφάλαλα παιδιά. Αγωνίζεται για την κοινωνική δικαιοσύνη και τη γυναικεία απελευθέρωση στον αραβικό κόσμο. Πληρώνει με τη ζωή της μια κατάσταση όπου τα όπλα έχουν πάρει τη θέση του διαλόγου, σε μια από τις πιο τραγικές παρεξηγήσεις της σύγχρονης ιστορίας. – Ε.Α.

Το πεζογράφημα πρωτοδημοσιεύθηκε στις γαλλικές πρωτοποριακές Εκδόσεις των Γυναικών το 1977, μετά τους εμφύλιους πολέμους του Λιβάνου, και απέκτησε αμέσως εμβληματικές διαστάσεις.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ETEL ADNAN

Χωρίς τίτλο, 2010. Λάδι σε καμβά, 25 x 20 εκ.

Courtesy Sfeir-Semler Galerie, Hamburg / Beirut.

ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ γεννήθηκε στη Βηρυτό το 1925. Είναι συγγραφέας και ζωγράφος. Τη δεκαετία του 1950 ξεκίνησε σπουδές φιλοσοφίας στη Σορβόννη · συνέχισε στο Μπέρκλυ και στο Χάρβαρντ. Εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια, πήρε την αμερικανική υπηκοότητα και άρχισε να διδάσκει φιλοσοφία. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 ζωγραφίζει μικρά τοπία, αφηρημένα, παλλόμενα από ζωή, με χρώμα. Χάρη στη συμμετοχή της στο κίνημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, «μια Αμερικανίδα ποιήτρια». Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια στον Τύπο. Έμεινε στον Λίβανο ώς το 1976. Το 1977 το πεζογράφημά της Σιττ Μαρί -Ροζ δημοσιεύθηκε στο Παρίσι. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια.

Παρότι εκθέτει συστηματικά από το 1960 στις ΗΠΑ, τον Λίβανο και τη Γαλλία, το εικαστικό της έργο βρήκε διεθνή αναγνώριση το 2013, χάρη στη συμμετοχή της στη 13η documenta, στο Κάσσελ της Γερμανίας. Το 2014 ο Hans-Ulrich Obrist οργάνωσε μια τεράστια ρετροσπεκτίβα του έργου της στο MATHAF, το Αραβικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Ντόχα, και εξέδωσε τον εμβληματικό κατάλογό της. Το Μουσείο Ουίτνεϋ στη Νέα Υόρκη την περιέλαβε στη διάσημη Μπιενάλε του, στην οποία η δουλειά της προσέλκυσε ιδιαίτερη προσοχή. Έκτοτε, οι εκθέσεις της διαδέχονται η μία την άλλη παντού στον κόσμο.

Το λογοτεχνικό της έργο, γραμμένο στα αγγλικά και στα γαλλικά, περιλαμβάνει περίπου είκοσι βιβλία σε καθεμιά από τις δύο γλώσσες.

Οι σημαντικότερες λογοτεχνικές της διακρίσεις περιλαμβάνουν : Βραβείο France-Pays Arabes για το Sitt Marie-Rose (1977)· Arab American Book Award για το σύνολο του έργου της και PEN Oakland Award για το Master of the Eclipse (2010)· California Book Award for Poetry για τη συλλογή Sea and Fog και Lambda Literary Award για το σύνολο του έργου της ως ομοφυλόφιλης συγγραφέως (2013). Το 2014 αναγορεύτηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγχρονους συνθέτες, όπως ο Βρετανός Gavin Bryars, και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. Έχει επίσης εργαστεί για το θέατρο. Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμενο της πολύγλωσσης όπεράς του CIVIL warS το 1987.

Το ποίημά της Τζενίν διασκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις του Θεόδωρου Τερζόπουλου στην Αθήνα το 2005 και ξαναπαίχτηκε σε ενιαία σύνθεση με το κείμενο Ιώ το 2019. Έργο της βασισμένο στο ποίημα To Be in a Time of War, με κείμενα του Heiner Müller, παραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντύσσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011.

Συμμετείχε στη 14η Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης το 2015 με το χειρόγραφο κείμενο σε μορφή leporello Σχετικά με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία της : Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα (2016), Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα (2016), Σχετικά με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (2017), Ο «ελληνικός » κόσμος του Θεόδωρου Τερζόπουλου και Δελφοί και Κιάτο (2019). 

Δελτίο τύπου | O « ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ » ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ― ΔΕΛΦΟΙ ΚΑΙ ΚΙΑΤΟ της Etel Adnan

ETEL ADNAN

O « ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ » ΚΟΣΜΟΣ

ΤΟΥ

ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ

―

ΔΕΛΦΟΙ ΚΑΙ ΚΙΑΤΟ

Μεταφράσεις:

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΙΔΕΡΗΣ και ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΚΕΤΣΙΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάρτιος 2019

Αριθμός σελίδων : 48, Τιμή : 8,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-379-6

Οι μέθοδοι εργασίας που ακολουθεί είναι ολωσδιόλου δικές του επειδή και η αντίληψή του για το θέατρο είναι μοναδική : Ο Τερζόπουλος δεν πορεύεται με γνώμονα τη θεωρία, αλλά σύμφωνα με το ένστικτο και την πρακτική. Οι θεωρίες του λειτουργούν έμμεσα, είναι εύκαμπτες, ανοιχτές στην αναπροσαρμογή και στην αλλαγή. [...]

ΣΧΕΔΟΝ ΑΠΟ ΣΥΜΠΤΩΣΗ βρέθηκα προσκεκλημένη στο διεθνές φεστιβάλ σύγχρονου θεάτρου των Δελφών το 2004. Κατά γενική ομολογία, η σύμπτωση ενεργεί πάντα σωστά. [...] Έχω ένα πάθος για την Ελλάδα. Κυρίως έναν προβληματισμό, που σπανίως συνδέεται άμεσα με την οικογενειακή μου ιστορία. Με γοητεύει απεριόριστα η υλικότητα της χώρας αυτής. Η γήινη πλευρά της, η φυσική παρουσία της, η ακραία ιδιαιτερότητα του φωτός της, της πέτρας της, και η αδιάκοπη παρουσία, η επιμονή της θάλασσας, που η αλμύρα της μένει στο στόμα μου.

Η ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ έχει στενή σχέση με το σύγχρονο θέατρο. Έχει συνεργαστεί σε κείμενα με τον Bob Wilson και τον Heiner Müller και έχει στενή συνεργασία με τον Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, όπου έχουν παρασταθεί κείμενά της.

Το παρόν τομίδιο συγκεντρώνει δύο κείμενα : Ένα σπουδαίο θεατρολογικό κείμενο, που πρωτοδημοσιεύτηκε στη Γερμανία, για τον «ελληνικό» κόσμο του Θ. Τερζόπουλου και τη σχέση του με την αρχαία τραγωδία · και ένα για την επιστροφή της στην Ελλάδα και τις εμπειρίες της στους Δελφούς και στο Κιάτο, όπου ανακάλυψε ξανά τη μητρική της γλώσσα, το ελληνικό τοπίο, τους ιερούς τόπους και την αρχαία ελληνική τραγωδία.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ γεννήθηκε το 1925 και μεγάλωσε στη Βηρυτό του Λιβάνου. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα από τη Σμύρνη και ο πατέρας της υψηλόβαθμος Οθωμανός αξιωματούχος από τη Δαμασκό. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, το Μπέρκλεϋ και το Χάρβαρντ.

Από το 1958 έως το 1972 δίδαξε φιλοσοφία. Έγινε ζωγράφος. Χάρη στη συμμετοχή της στο κίνημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, « μια Αμερικανίδα ποιήτρια». Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια. Έμεινε στον Λίβανο ως το 1976.

Το 1978 το πεζογράφημά της Sitt Marie Rose δημοσιεύθηκε στο Παρίσι από τις Éditions des Femmes. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια. Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγχρονους συνθέτες και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. Έργα της για το θέατρο έχουν σκηνοθετηθεί σε όλο τον κόσμο.

Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμενο της πολύγλωσσης όπερας CIVIL warS . Το ποίημά της Τζενίν διασκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις, στην Αθήνα, το 2005. Έργο της βασισμένο στο ποίημα To Be In a Time of War, με κείμενα του Heiner Müller, παραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντύσσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011. Συμμετείχε με το εικαστικό της έργο στη 13η documenta, στό Κάσσελ της Γερμανίας, το 2012. Το 2016 παρουσιάστηκε αναδρομική έκθεση του έργου της στο Institut du monde arabe στο Παρίσι. Στη 14η documenta, στην Αθήνα, το 2017, στο πλαίσιο του προγράμματος κινηματογραφικών ταινιών με τίτλο «Κείμενα», παρουσιάστηκε από την ΕΡΤ2 το ντοκυμαντέρ Ισμύρνα ( Ismyrna / Ismyrne ), σε σκηνοθεσία Ιωάννας Χατζηθωμά ( Joana Hadjithomas ) και Khalil Joreige, όπου η σκηνοθέτις συνομιλεί με την Ετέλ Αντνάν για την κοινή τους καταγωγή από τη Σμύρνη.

Οι σημαντικότερες διακρίσεις της περιλαμβάνουν : Βραβείο France - Pays Arabes για το Sitt Marie Rose (1977 )· Arab American Book Award για το σύνολο του έργου της και PEN Oakland Award για το Master of the Eclipse (2010) · California Book Award for Poetry για τη συλλογή Sea and Fog και Lambda Literary Award για το σύνολο του έργου της ως ομοφυλόφιλης συγγραφέως (2013). Το 2014 χρίστηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία της Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα (2016), Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα (2016) και Σχετικά με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (2017).

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ : ETEL ADNAN

Χωρίς τίτλο, 1983 -1986. Λάδι σε καμβά,

20 x 25 εκ. Ιδιωτική συλλογή

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ETEL ADNAN ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

         

Δελτίο τύπου | ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ της Etel Adnan

ETEL ADNAN

ΣΧΕΤΙΚΑ

ΜΕ ΤΟ ΤΕΛΟΣ

ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Μετάφραση: ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΚΕΤΣΙΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Οκτώβριος 2017

Αριθμός σελίδων : 40, Τιμή : 8,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-298-0

«Λίγα χρόνια αργότερα, μια νύχτα που δεν μπορούσα να κοιμηθώ, αντιλήφθηκα κάτι που μ’ έκανε να ανατριχιάσω ολόκληρη. Από τα μάτια μου πέρασε η στιγμή που εικοσιπέντε χρόνια πριν άφησα τη βαλίτσα μου σε μια ντουλάπα στο δωμάτιο της Μάγδας. Η Μάγδα και οι γονείς της είχαν ανοίξει τη βαλίτσα και είχαν δει τη φωτογραφία που έκανε τόσο περήφανο τον πατέρα μου. Είχαν φιλοξενήσει στο σπίτι τους την εικόνα του στρατηγού Κεμάλ Πασά, αυτού που είχε φέρει το τέλος της αρμενικής παρουσίας στην Ανατολία. Ήταν μια συγκλονιστική στιγμή. Ακόμη και σήμερα υποφέρω. Ξαναείδα τις αδελφές Ιχμαλιάν στην Καλιφόρνια».

Το συγκεκριμένο κείμενο αποτελεί μεταγραφή ενός leporello, βιβλίου-φυσαρμόνικας, που έγραψε και ζωγράφισε η Ετέλ Αντνάν για τη 14η Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης “SALTWATER : A Theory of Thought Forms ”, 2015, υπό τη διεύθυνση της Carolyn Christov-Bakargiev.

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ETEL ADNAN ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ γεννήθηκε το 1925 και μεγάλωσε στη Βηρυτό του Λιβάνου. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα από τη Σμύρνη και ο πατέρας της υψηλόβαθμος Οθωμανός αξιωματούχος από τη Δαμασκό. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, το Μπέρκλεϋ και το Χάρβαρντ.

Από το 1958 έως το 1972 δίδαξε φιλοσοφία. Έγινε ζωγράφος. Χάρη στη συμμετοχή της στο κίνημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, «μια Αμερικανίδα ποιήτρια»..

Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια. Έμεινε στον Λίβανο ως το 1976. Το 1977 το πεζογράφημά της Sitt Marie Rose δημοσιεύθηκε στο Παρίσι. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια. Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγχρονους συνθέτες και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. Έργα της για το θέατρο έχουν σκηνοθετηθεί σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμενο της πολύγλωσσης όπερας CIVIL warS, το 1985.

Το ποίημά της Τζενίν διασκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις, στην Αθήνα, το 2005. Έργο της βασισμένο στο ποίημα To Be In a Time of War, με κείμενα του Heiner Müller, παραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντύσσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011. Συμμετείχε με το εικαστικό της έργο στη 13η documenta, στο Κάσσελ της Γερμανίας, το 2012. Στη 14η documenta, στην Αθήνα, το 2017, στο πλαίσιο του προγράμματος κινηματογραφικών ταινιών με τίτλο «Κείμενα», παρουσιάστηκε από την ΕΡΤ2 το ντοκυμαντέρ Ισμύρνα (Ismyrna /Ismyrne), σε σκηνοθεσία Ιωάννας Χατζηθωμά (Joana Hadjithomas) και Khalil Joreige, όπου η σκηνοθέτις συνομιλεί με την Ετέλ Αντνάν για την κοινή τους καταγωγή από τη Σμύρνη.

Οι σημαντικότερες διακρίσεις της περιλαμβάνουν: Βραβείο France - Pays Arabes για το Sitt Marie Rose (1977)· Arab American Book Award για το σύνολο του έργου της και PEN Oakland Award για το Master of the Eclipse (2010) · California Book Award for Poetry για τη συλλογή Sea and Fog και Lambda Literary Award για το σύνολο του έργου της ως ομοφυλόφιλης συγγραφέως (2013). Το 2014 χρίστηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Στις  Εκδόσεις  Άγρα  κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία της Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα και Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι νακαταβάλουμε για τον έρωτα (2016).

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ETEL ADNAN, Χωρίς τίτλο, 2014. Λάδι σε καμβά.

Courtesy of Galerie Lelong, Φωτογραφία Fabrice Gibert.

Δελτίο τύπου | ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΔΙΑΤΕΘΕΙΜΕΝΟΙ ΝΑ ΚΑΤΑΒΑΛΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ της Etel Adnan

ETEL ADNAN

ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ

ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ

ΔΙΑΤΕΘΕΙΜΕΝΟΙ

ΝΑ ΚΑΤΑΒΑΛΟΥΜΕ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ

Μετάφραση: ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάιος 2016

Αριθμός σελίδων: 40, Τιμή: 8,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-219-5

 

Κυκλοφορούν ταυτόχρονα από τις Εκδόσεις ΑΓΡΑ δύο εξαιρετικά κείμενα της σπουδαίας συγγραφέως και ζωγράφου ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ :

1)      Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα

2)      Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα

« Ο έρωτας γεννιέται μαζί με την αντίληψη της καμπύλης μιας πλάτης, του μήκους ενός φρυδιού, με το σκάσιμο ενός χαμό­γελου. “Συμβαίνει!” Η παρουσία ενός άλλου πλάσματος κινη­τοποιεί την προσοχή, τις αισθήσεις. [...] Η φαντασία αναλαμ­βάνει αυτή την πραγματικότητα κι αρχίζει να χτίζει φαντασιώσεις, όνειρα, σχέδια... Δημιουργεί τη δική της ανάγκη, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις περικλείει ολόκληρη τη ζωή. Γίνεται η φωνή εκείνη μέσα στη νύχτα που σου λέει «σ' αγαπώ», αποστα­θεροποιώντας συθέμελα την ύπαρξή σου. Τέλος, εκτείνεται μέχρι τις σφαίρες εκείνες όπου αρχίζεις να διερωτάσαι για ολόκληρο το Σύμπαν εξημερώνει τη σκέψη και τελικά γίνεται εθισμός. Τότε, στις τραγικότερες περιπτώσεις, βυθίζεται στην άβυσσο, εκεί όπου αντηχούν κραυγές οδύνης, εκεί όπου οι εραστές χάνουν κάθε αίσθηση του χώρου και της πραγματικότητας. Σε τέτοιες στιγμές ένας ποιητής θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ο έρωτας αλλάζει τη ροή του χρόνου.

Αυτή η κατάσταση του ερωτευμένου είναι μια άβολη κατά­σταση: είναι ασταθής, ανοιχτή σε όλους τους ανέμους, σχεδόν παράλογη. Εύκολα προκαλεί μια αίσθηση τρόμου, γίνεται εμμονή.

» Αυτό συμβαίνει όταν αυξάνουν οι χτύποι της καρδιάς, και κάποιος σβήνει τα φώτα, ξαπλώνει πλάι σε ένα άλλο σώμα και βυθίζεται σε ένα είδος απελπισμένης ευδαιμονίας.

Όταν κανείς ερωτεύεται γίνεται παιδί: τεντώνει το λαιμό του κι ακούει ένα τραγούδι που δεν προορίζεται να τραγουδηθεί. Μένει άναυδος. Ωστόσο ολοένα και πληθαίνουν όλοι εκείνοι που δεν θα ρισκάρουν τη ζωή τους για τη στιγμή αυτή. Δεν θα ρισκάρουν ούτε και πολύ λιγότερα, δεν θα κάνουν το παραμικρό. Φοβούνται, αισθάνονται καλύτερα μέσα στη μετριότητά τους. Τους καταλα­βαίνουμε : ο έρωτας σε όλες του τις μορφές είναι το σημαν­τικότερο πράγμα με το οποίο ερχόμαστε ποτέ αντιμέτωποι, αλλά επίσης και το πιο επικίνδυνο, το πιο απρόβλεπτο, το πιο ενοχλη­τικό. Όμως είναι και ο μοναδικός τρόπος σωτηρίας που γνω­ρίζουμε».

Η ΕΤΕΛ ΑΝΤΝΑΝ γεννήθηκε το 1925 και μεγάλωσε στη Βηρυτό του Λιβάνου. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα από τη Σμύρνη και ο πατέρας της υψηλόβαθμος Οθω­μανός αξιωματούχος από τη Δαμασκό. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, το Μπέρκλεϋ και το Χάρβαρντ. Από το 1958 έως το 1972 δίδαξε φιλοσοφία. Έγινε ζω­γράφος. Χάρη στη συμμετοχή της στο κί­νημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο τού Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, « μια Α­μερικανίδα ποιήτρια ». Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια. Έμεινε στον Λίβανο ως το 1976. Το 1977 το πεζογράφημά της Sitt Marie-Rose δημοσιεύτηκε στο Παρίσι. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια. Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγ­χρονους συνθέτες και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. Έργα της για το θέα­τρο έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμε­νο της πολύγλωσσης όπεράς του CIVIL warS, το 1985. Το ποίημά της Τζενίν δια­σκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέα­τρο Άττις, στην Αθήνα το 2005. Έργο της βασισμένο στο ποίημα To Be In a Time of War, με κείμενα του Heiner Müller, πα­ραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντύσσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011. Συμμετείχε με το εικαστικό της έργο στη 13η documenta, στο Κάσσελ της Γερμανίας το 2012.

Οι σημαντικότερες διακρίσεις της περι­λαμβάνουν: Βραβείο France-Pays Arabes για το Sitt Marie Rose (1977)· Arab Ame­rican Book Award για το σύνολο του έρ­γου της και PEN Oakland Award για το Master of the Eclipse (2010)· California Book Award for Poetry για τη συλλογή Sea and Fog και Lambda Literary Award για το σύνολο του έργου της ως ομοφυλόφιλης συγγραφέως (2013). Το 2014 αναγορεύ­τηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο της Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ETEL ADNAN

Χωρίς τίτλο, 2014. Λάδι σε καμβά. 24x30 εκ. Courtesy of Galerie Lelong.

Φωτογραφία: Fabrice Gibert.