Δελτίο Τύπου | ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ της Lyudmila Ulitskaya

ΛΟΥΝΤΜΙΛΑ ΟΥΛΙΤΣΚΑΓΙΑ

ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΡΩΣΙΚΑ:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Δεκέμβριος 2024

Αριθμός σελίδων : 208, Τιμή : 16,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-647-6

« Μια από τις σπουδαίες συγγραφείς της σύγχρονης ρωσικής λογοτεχνίας. Στα διηγήματά της, όπως και στα μυθιστορήματά της, οι άνθρωποι, και ιδιαίτερα οι γυναίκες, αγωνίζονται πικρά για την επιβίωσή τους και την ελευθερία τους σε μια Ρωσία σημαδεμένη από απανωτές τραγωδίες. Ζωγραφίζοντας με λεπτότητα και αρκετή δόση μαύρου χιούμορ το καθ’ όλα ανθρώπινο πρόσωπο του ολοκληρωτισμού, του εθνικισμού ή του αντισημιτισμού, δημιουργεί χαρακτήρες με αξέχαστη ζωτική δύναμη. [...] Το πληθωρικό και πολύπλευρο έργο της είναι πάνω απ’ όλα λογοτεχνία ».

– Arte

AΚΟΜΗ ΚΙ AΝ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΝA ΝΙΩΣΟΥΜΕ, να καταλάβουμε και να μελετήσουμε το σώμα μας, η ψυχή εντούτοις αρνείται τους ορισμούς. Τί ακριβώς θέλει να καλύψει ; Είναι παρούσα σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής μας, ή μήπως κάνει την εμφάνισή της μόνο σε ορισμένες στιγμές ;

Ερωτήματα σαν τα παραπάνω θέτουν τα πρόσωπα που κατοικούν στις σελίδες αυτού του βιβλίου, σε συγκυρίες μοναδικές και καθημερινές μαζί : ένας ιατροδικαστής που αναζητά να βρει ορατά σημάδια, μια απομονωμένη σύζυγος που ανακαλύπτει εκπληκτικές φυσικές δυνάμεις, ένας νέος άντρας που χάνεται σε ένα πολυαγαπημένο τοπίο. Μέσα από ένα υπόγειο παιχνίδι αντηχήσεων, αυτές οι στιγμές που βρίσκονται στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου συνθέτουν ένα εκπληκτικό και ευαίσθητο σχεδίασμα του περάσματος στο επέκεινα.

Στο κάθε άλλο παρά συνηθισμένο βιβλίο της, το βυθισμένο σε ένα μειλίχιο φως, η Λουντμίλα Ουλίτσκαγια κάνει να αστράφτουν σπίθες ζωής που ζωγραφίζουν τον άτλαντα της ψυχής.

*

«Από τις πιο επιφανείς γυναίκες των γραμμάτων στη Ρωσία. Πολυβραβευμένη στο εξωτερικό, η συγγραφέας Λουντμίλα Ουλίτσκαγια είναι επίσης αμετάκλητη αντικαθεστωτική που αγωνίζεται ακούραστα ενάντια στην παραποίηση της μνήμης και στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». 

–FLORENCE NOIVILLE, Le Monde des Livres

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΛΟΥΝΤΜΙΛΑ ΟΥΛΙΤΣΚΑΓΙΑ γεννήθηκε το 1943 στα Ουράλια. Μεγάλωσε στη Μόσχα και σπούδασε βιολογία. Έχοντας γράψει πολλά θεατρικά έργα και κινηματογραφικά σενάρια ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη λογοτεχνία. Τα πρώτα διηγήματά της δημοσιεύτηκαν στη Μόσχα, σε περιοδικά.

Σήμερα θεωρείται η πιο σημαντική σύγχρονη Ρωσίδα συγγραφέας. Το έργο της έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Με τα διεθνώς βραβευμένα βιβλία της (γαλλικό Prix Médicis 1996, Prix Simone de Beauvoir για την ελευθερία των γυναικών 2011, Ιππότις της Λεγεώνας της Τιμής 2014, Prix Formentor 2022, το Ρωσικό Βραβείο Μπούκερ και το Μπόλσαγια Κνίγκα, «Το Μεγάλο Βιβλίο», το ιταλικό Premio Grinzane Cavour) έχει κατακτήσει το παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό.

Έχει δύο γιους. Σύζυγός της είναι ο Ρώσος γλύπτης Αντρέι Κρασούλιν. Ζει, πλέον, στο Βερολίνο. Από την 1η Μαρτίου 2024 θεωρείται « ξένος πράκτορας » για την κυβέρνηση της Ρωσίας.

Δελτίο Τύπου | Η ΝΟΥΒΕΛΑ ΤΗΣ ΑΣΒΕΣΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ του Μπορίς Πιλνιάκ

ΜΠΟΡΙΣ ΠΙΛΝΙΑΚ

Η ΝΟΥΒΕΛΑ

ΤΗΣ ΑΣΒΕΣΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΤΡΟ:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Ιούλιος 2024

Αριθμός σελίδων : 112, Τιμή : 13,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-642-1

Η βιβλιοθήκη της φυλακής Μπουτύρκα ήταν εκπληκτική. Για ανεξήγητους λόγους, η βιβλιοθήκη αυτή είχε διαφύγει τους ατέλειωτους ελέγχους και “αποσύρσεις” που συστηματικά επιβάλλονταν σ’ όλες τις βιβλιοθήκες της Ρωσίας. Εδώ υπήρχαν εκδόσεις όπως [...] το περιοδικό Νέος Κόσμος με του Πιλνιάκ τη Νουβέλα της άσβεστης σελήνης.

–ΒΑΡΛΑΜ ΣΑΛΑΜΟΦ, Οι βιβλιοθήκες μου, Εκδόσεις Άγρα, 2014

ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΑΥΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ είχε μια ανεπανάληπτη διαδρομή. Το γεγονός ότι ο Σαλάμοφ εκπλήσσεται και χαίρεται που το ανακαλύπτει σε μια βιβλιοθήκη φυλακής το 1937 οφείλεται στο ότι αυτό το αφήγημα, που τότε δεν μπορούσε να το βρει κανείς, είχε αποκτήσει διαστάσεις θρύλου. Όταν δημοσιεύθηκε το 1926 στο λογοτεχνικό περιοδικό Νέος Κόσμος, προκάλεσε τέτοιο σκάνδαλο ώστε ελάχιστες μέρες μετά την έκδοσή του ο διευθυντής του περιοδικού απολύθηκε, όλα τα αντίτυπα του περιοδικού κατασχέθηκαν (οι πράκτορες της ΟΓκεΠεΟύ πήγαιναν και τα έπαιρναν από τους συνδρομητές του) και το τεύχος ξανατυπώθηκε χωρίς να περιλαμβάνει τη νουβέλα του Πιλνιάκ. Αλλά κάποια αντίτυπα της πρώτης έκδοσης μπορούσε ακόμη να τα βρει κανείς από καθαρή τύχη –τί ειρωνεία της ζωής! – όπως ο Σαλάμοφ στη βιβλιοθήκη μιας μοσχοβίτικης φυλακής…

Η νουβέλα του Μπορίς Πιλνιάκ βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα σχετικά με το θάνατο του διάσημου στρατηγού του Κόκκινου Στρατού, που συνέβη υπό μυστηριώδεις συνθήκες.

Χαρακτηρισμένη ως «αντεπαναστατική» και «συκοφαντική απέναντι στην Κεντρική Επιτροπή και στο Κόμμα», η νουβέλα αυτή, που λογοκρίθηκε αμέσως μόλις δημοσιεύθηκε, είναι ένα από τα πρώτα λογοτεχνικά κείμενα που περιγράφουν εκ των έσω τη διαβολική μηχανή της επανάστασης που κομματιάζει σιγά σιγά τα παιδιά της.

Η σχεδόν παραισθησιογόνα δύναμή της συγκρατείται κυρίως από τις λογοτεχνικές αρετές της και από την εντυπωσιακή μοντερνικότητά της: Με την ψυχρότητα και την ακρίβεια μιας κάμερας, με στυλ κινηματογραφικό και γράψιμο με μικρές φράσεις, μια τρελαμένη σελήνη παρατηρεί τις περίεργα ύποπτες κινήσεις των ανθρώπων σε μια πόλη-μηχανή που την τυλίγει η ομίχλη και τη διαπερνούν τα φώτα των αυτοκινήτων καθώς τρέχουν ξέφρενα προς κάθε κατεύθυνση, μέσα στη νύχτα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΜΠΟΡΙΣ ΠΙΛΝΙΑΚ (1894-1938) ήταν Σοβιετικός συγγραφέας, που ξεχώρισε με το έργο του τη δεκαετία του 1920. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια σε επαρχιακές πόλεις κοντά στη Μόσχα, στο Σαράτοφ και σε ένα χωριό στον ποταμό Βόλγα. Παρακολούθησε το γυμνάσιο στο Νίζνι Νόβγκοροντ και σπούδασε οικονομικά στο Εμπορικό Ινστιτούτο της Μόσχας. Άρχισε να γράφει σε ηλικία εννέα ετών, αλλά μόνο μετά τη δημοσίευση του μυθιστορήματός του Γυμνός χρόνος (1922) έγινε γνωστός. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται ένα πανόραμα της εποχής της Ρωσικής Επανάστασης του 1917 και του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου (1918-1920). Το αποσπασματικό, χαοτικό ύφος του βιβλίου ταιριάζει με το χαρακτήρα των καιρών που απεικονίζει.

Παρόλο που για μεγάλο διάστημα υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους Ρώσους συγγραφείς, η θέση του Πιλνιάκ στη λογοτεχνία της σοβιετικής εποχής έγινε σταδιακά αβέβαιη. Αν και παρουσίαζε τη σοβιετική ζωή με μεγάλη μαεστρία, δέχτηκε σκληρή κριτική και τα έργα του άρχισαν να διώκονται από τη λογοκρισία. Το 1926 προκάλεσε σκάνδαλο με τη Νουβέλα της άσβεστης σελήνης, που αφηγείται με ελάχιστα συγκαλυμμένο τρόπο το θάνατο του Μ. Β. Φρούνζε, του διάσημου στρατηγού. Ο Πιλνιάκ βρέθηκε ξανά στο στόχαστρο των σοβιετικών αρχών το 1929, όταν επέτρεψε σε έναν εκδοτικό οίκο εμιγκρέδων στο Βερολίνο να εκδώσει το μυθιστόρημά του Μαόνι. Το βιβλίο, που περιλάμβανε το εξιδανικευμένο πορτραίτο ενός τροτσκιστή κομμουνιστή, απαγορεύτηκε αμέσως στη Σοβιετική Ένωση.

Οι αμφιβολίες και σταδιακά η αποστροφή του Πιλνιάκ για τους στόχους και τις μεθόδους του Κομμουνιστικού Κόμματος έγιναν όλο και πιο εμφανείς στα μυθιστορήματα και τα διηγήματά του. Σε μια προσπάθεια να εξιλεωθεί, έγραψε το μυθιστόρημα Οι εκβολές του Βόλγα στην Κασπία (1930), με σκοπό να δοξάσει το Πρώτο Πενταετές Πλάνο (1928-1932) για την οικονομική ανάπτυξη της Σοβιετικής Ένωσης.

Ο Πιλνιάκ ταξίδεψε πολύ εντός της Σοβιετικής Ένωσης αλλά και στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων στη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Κίνα και την Ιαπωνία. Το 1931, με την έγκριση του Σοβιετικού ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν, ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και προσπάθησε να ξεκινήσει μια συνεργασία με το κινηματογραφικό στούντιο Metro-Goldwyn-Mayer. Δεν τα κατάφερε. Περιέγραψε το ταξίδι του στο Οκέι : Ένα αμερικανικό μυθιστόρημα (1931), απεικονίζοντας κατά βάση αρνητικά τον αμερικανικό τρόπο ζωής.

Συνελήφθη τον Οκτώβριο του 1937 κατηγορούμενος για κατασκοπεία για λογαριασμό της Ιαπωνίας, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε. Παρότι αποκαταστάθηκε μετά θάνατον, τα βιβλία του άρχισαν να κυκλοφορούν μετά το 1976, και πάλι πολύ λίγα από αυτά. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και μετά ξανατυπώθηκαν τα σπουδαιότερα και εκδόθηκε το τελευταίο του, γραμμένο το 1937, Αποθήκη άλατος.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

YURY ANNENKOV

Προσωπογραφία του Μπορίς Πιλνιάκ,

μελάνι σε χαρτί, 1924.

Δελτίο Τύπου | Η ΚΟΛΑΣΗ ΤΗΣ ΤΡΕΜΠΛΙΝΚΑ του Βασίλι Γκρόσσμαν

 

ΒΑΣΙΛΙ ΓΚΡΟΣΣΜΑΝ

 

Η ΚΟΛΑΣΗ ΤΗΣ ΤΡΕΜΠΛΙΝΚΑ 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Δεκέμβριος 2020
Αριθμός σελίδων : 136, Τιμή : 13,00 Ευρώ
ISBN: 978-960-505-452-6

Ακόμα και να διαβάζεις κάτι τέτοιο είναι ανείπωτα δύσκολο. Ας με πιστέψουν οι αναγνώστες, μού είναι εξίσου δύσκολο να το γράφω. Μπορεί κάποιος να ρωτήσει : «Για ποιό λόγο να τα γράφουμε, για ποιό λόγο να τα θυμίζουμε όλ’αυτά ; »

Το χρέος του συγγραφέα είναι να διηγείται τη φρικτή αλήθεια, το χρέος του πολίτη-αναγνώστη είναι να τη γνωρίζει. Όποιος στρέψει το βλέμμα από την άλλη, όποιος κλείσει τα μάτια και προσπεράσει, θα προσβάλει τη μνήμη των νεκρών.

Το κείμενο Η κόλαση της Τρεμπλίνκα του Βασίλι Γκρόσσμαν είναι η πρώτη μαρτυρία στον κόσμο για στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο συγγραφέας είναι πολεμικός ανταποκριτής του σοβιετικού στρατού που φτάνει στην Τρεμπλίνκα το καλοκαίρι του 1944. Ο Γκρόσσμαν προσπαθεί να περιγράψει στην Κόλαση της Τρεμπλίνκα το αδύνατο να ειπωθεί. Αγγίζει τα όρια της γραφής.

Εξετάζοντας τα αφηγηματικά χαρακτηριστικά της Κόλασης της Τρεμπλίνκα που καλούνται να υπογραμμίσουν το πρωτόγνωρο και ανίερο της εξόντωσης χιλιάδων ανθρώπων, παρατηρεί κανείς ότι οι πληροφορίες ξεδιπλώνονται σιγά σιγά, διαδοχικά, παράλληλα με την πορεία θανάτου των πρωταγωνιστών αυτής της τρομακτικής αφήγησης. Ξεκινώντας από το ήρεμο, ειδυλλιακό τοπίο του πευκόφυτου, «πληκτικού », καθώς λέει ο αφηγητής, τοπίου της πολωνικής επαρχίας, η πληροφόρηση του αναγνώστη ακολουθεί σαν σε κάποιου είδους θρίλλερ τη σταδιακή αποκάλυψη και συνειδητοποίηση της πραγματικότητας σε μια μαρτυρική διαδρομή προς το θάνατο και συγχρόνως προς την αλήθεια.

Στην Κόλαση της Τρεμπλίνκα ο Γκρόσσμαν παρατηρεί με ενάργεια και φρικιάζει με τη μεθοδικότητα και την οργάνωση της μαζικής δολοφονίας, την οποία παρομοιάζει επανειλημμένως με βιομηχανία : Πρόκειται, τονίζει, για το στρατόπεδο ως εργοστάσιο παραγωγής θανάτου, για «σφαγείο-ιμάντα παραγωγής ».

Με τον τίτλο ήδη του κειμένου του, ο Γκρόσσμαν αναφέρεται στην Τρεμπλίνκα ως «κόλαση» μιλώντας για «κύκλους» σε μια σαφή σύνδεση με την Κόλαση του Δάντη : «Ας περιηγηθούμε λοιπόν στους κύκλους της κόλασης της Τρεμπλίνκα». Λίγο αργότερα αυτή ακριβώς τη μετωνυμία θα χρησιμοποιήσει και ο Πρίμο Λέβι.

 

Και όλοι αυτοί οι χιλιάδες, οι δεκάδες, οι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, όλα αυτά τα φοβισμένα, γεμάτα ερωτηματικά μάτια, όλα αυτά τα νεανικά και τα γερασμένα πρόσωπα, οι καλλονές με τις μαύρες μπούκλες και τα χρυσά μαλλιά, οι καμπουριασμένοι και ακατάστατοι, οι καραφλοί γέροι, οι δειλοί έφηβοι – όλοι ενώνονταν σε ένα και μοναδικό ποτάμι που κατάπινε και τη λογική, και την υπέροχη ανθρώπινη επιστήμη, και την αγάπη των κοριτσιών, και την απορία των παιδιών, και το βήχα των γερόντων, και την ανθρώπινη καρδιά. […]

 

ΒΑΣΙΛΙ ΓΚΡΟΣΣΜΑΝ  1905 - 1964

 

Στην αρχή αφαιρούσαν από τον άνθρωπο την ελευθερία, το σπίτι, την πατρίδα και τον οδηγούσαν σε μια ανώνυμη δασική ερημιά. Ύστερα, σε μια αλάνα δίπλα στο σιδηρόδρομο, τού έπαιρναν τα ρούχα του, τις επιστολές, τις φωτογραφίες των δικών του, ακολούθως, πίσω από το φράκτη του στρατοπέδου, τού έπαιρναν τη μητέρα, τη γυναίκα, το παιδί. Μετά έπαιρναν από τον γυμνό άνθρωπο τα έγγραφά του, τα πετούσαν στη φωτιά : του αφαιρούσαν το όνομά του. Τον έσπρωχναν σε έναν διάδρομο με ένα χαμηλό πέτρινο ταβάνι – τού αφαιρούσαν τον ουρανό, τα αστέρια, τον άνεμο, τον ήλιο. Και τότε άρχιζε η τελευταία πράξη της ανθρώπινης τραγωδίας – ο άνθρωπος περνούσε στον τελευταίο κύκλο της κόλασης της Τρεμπλίνκα. […]

 

Οι επιστήμονες, οι κοινωνιολόγοι, οι εγκληματολόγοι, οι ψυχίατροι, οι φιλόσοφοι αναλογίζονται : Τί είναι αυτό ; Τί φταίει – η κληρονομικότητα, η εκπαίδευση, το περιβάλλον, οι εξωτερικές συνθήκες, κάποιο ιστορικό πεπρωμένο, η εγκληματική βούληση των επικεφαλής ; Τί είναι αυτό ; Πώς συνέβη ; Τα εμβρυϊκά χαρακτηριστικά του ρατσισμού που έμοιαζαν αστεία στις τοποθετήσεις δευτεροκλασάτων καθηγητών-τσαρλατάνων και άθλιων επαρχιωτών θεωρητικών από τη Γερμανία του περασμένου αιώνα, η περιφρόνηση του Γερμανού φιλισταίου απέναντι στα «ρωσικά γουρούνια», στα «ζώα τους Πολωνούς», στον « Εβραίο που βρομάει σκόρδο», στον «διεφθαρμένο Γάλλο», στον «μικροέμπορα Άγγλο», στον «μασκαρά τον Έλληνα», στον «χοντροκέφαλο Τσέχο» – όλο αυτό το πακέτο πομπώδους, φτηνής υπεροχής του Γερμανού έναντι των άλλων λαών του κόσμου, που κορόιδευαν καλόκαρδα οι δημοσιογράφοι και οι κωμωδοί, όλα αυτά, ξαφνικά, μέσα σε μερικά χρόνια μετατράπηκαν από «παιδιαρίσματα» σε θανάσιμη απειλή για την ανθρωπότητα, για τη ζωή και την ελευθερία της, έγιναν πηγή απίστευτων και ανείπωτων βασάνων, αιματοχυσιών και εγκλημάτων. Εδώ υπάρχουν πράγματα που πρέπει να μας προβληματίσουν ! 

 –Β.ΓΚ.

 ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

Δελτίο τύπου | ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟΝ ΣΤΑΛΙΝ των Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ και Γεβγκένι Ζαμιάτιν

Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ | Γεβγκένι Ζαμιάτιν

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟΝ ΣΤΑΛΙΝ

Πρόλογος – Μετάφραση από τα ρωσικά – Σημειώσεις

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

ΣΕΙΡΑ «ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ»

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάιος 2020

Αριθμός σελίδων : 144 , Τιμή : 10,50 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-422-9

Μετά την απαγόρευση όλων των έργων μου, εκ μέρους πολλών πολιτών στους οποίους είμαι γνωστός ως συγγραφέας, άρχισαν να ακούγονται φωνές που μου έδιναν την ίδια πάντα συμβουλή: Να συγγράψω «ένα κομμουνιστικό θεατρικό έργο» και εκτός αυτού να απευθυνθώ στην Κυβέρνηση της ΕΣΣΔ με ένα γράμμα μετανοίας, το όποιο θα περιέχει την άρνηση των προηγούμενων απόψεων μου που έχω εκφράσει σε λογοτεχνικά έργα, καθώς και τη διαβεβαίωση πως στο εξής θα δουλεύω ως αφιερωμένος στην ιδέα του κομμουνισμού συγγραφέας-συνοδοιπόρος. Στόχος: να γλιτώσω τις διώξεις, τη φτώχεια και εν τέλει τον αναπόφευκτο θάνατο.  Αυτή τη συμβουλή δεν την ακολούθησα.

—ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ, επιστολή στον Στάλιν, 28.3.1930

Όπως κάποτε οι χριστιανοί για την καλύτερη προσωποποίηση κάθε είδους κακού δημιούργησαν τον διάβολο, έτσι και η κριτική επινόησε στο πρόσωπό μου τον διάβολο της σοβιετικής λογοτεχνίας. Το να φτύσεις τον διάβολο προσμετράται ως καλή πράξη και ο καθένας με φτύνει όπως μπορεί.

—ΖΑΜΙΑΤΙΝ, επιστολή στον Στάλιν, Ιούνιος 1931

Φοβάμαι πως δεν πρόκειται να έχουμε πραγματική λογοτεχνία, όσο δεν αποποιούμαστε αυτόν τον παράξενο νέο Καθολικισμό που φοβάται τον αιρετικό λόγο όσο και ο προηγούμενος. Και αν αυτή η αρρώστια παραμείνει ανίατη, φοβάμαι πως η ρωσική λογοτεχνία ένα μέλλον θα έχει μόνο: το παρελθόν της.

—ΖΑΜΙΑΤΙΝ, «Φοβάμαι», 1921

Δύο μέγιστοι Ρώσοι συγγραφείς, ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ και ο Γεβγκένι Ζαμιάτιν, ασφυκτιούν στα χρόνια του Στάλιν στη Σοβιετική Ένωση. Τα έργα τους απαγορεύονται, χάνουν τις δουλειές τους και υποφέρουν τα πάνδεινα. Γράφουν απευθείας στον τρομακτικό ηγέτη, ακολουθώντας μια ρωσική παράδοση του 19ού αιώνα όταν ο Πούσκιν, ο Γκόγκολ και ο Ντοστογιέφσκι έστελναν επιστολές στον τσάρο εκλιπαρώντας για ζωτικές χάρες. Οι δυό φίλοι συγγραφείς ζητούν το πολυπόθητο διαβατήριο για να φύγουν για κάποιο διάστημα στο εξωτερικό και προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τον Γκόρκι ως μεσολαβητή. Ο Ζαμιάτιν το αποσπά, ο Μπουλγκάκοφ όχι, και πεθαίνει τραγικά το 1940. Τα έργα τους θα εκδοθούν στη Ρωσία μετά τη δεκαετία του 1980.

Στο παρόν βιβλίο δημοσιεύονται οι επιστολές τους, ένα προφητικό κείμενο του Ζαμιάτιν με τον τίτλο «Φοβάμαι» του 1921 και μια εκτενής εισαγωγή της μεταφράστριας σχετικά με τους δύο συγγραφείς και γενικότερα τις διώξεις των συγγραφέων στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης.

*

« Το παρόν είναι πολύ ζωντανό, πολύ θορυβώδες, πολύ ενοχλητικό » – η πένα του συγγραφέα περνάει ασυνείδητα στη σάτιρα. 

—ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ, επιστολή στον Στάλιν, 30.5.1931

Έχω εξαντληθεί. Τώρα πια όλες οι εντυπώσεις μου είναι μονότονες, οι ιδέες μου είναι μαύρες, με έχει δηλητηριάσει η συνήθεια και η συνήθης ειρωνεία. [...]

Αν είναι έτσι, μου έχουν κλείσει τον ορίζοντα, μου έχουν στερήσει το υψηλότερο συγγραφικό σχολείο, μου έχουν αφαιρέσει τη δυνατότητα να αποφασίζω για τον εαυτό μου τα σημαντικά ζητήματα. Έχω αποκτήσει την ψυχολογία του φυλακισμένου. Πώς να υμνήσω τη χώρα μου — την ΕΣΣΔ;

—ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ, επιστολή στον Στάλιν, 30.5.1931

[...] Στο ευρύ πεδίο της ρωσικής γραμματείας στην ΕΣΣΔ ήμουν ο ένας και μοναδικός λογοτεχνικός λύκος. Με συμβούλευσαν να κρύψω την προβιά μου. Παράξενη συμβουλή. Είτε βαμμένος είτε ξυρισμένος ο λύκος, με τίποτα δεν μοιάζει με κανίς.

Ως λύκο με αντιμετώπισαν. Και για κάμποσα χρόνια με κυνηγούσαν βάσει των κανόνων της λογοτεχνικής εκγύμνασης μέσα σε μια μαντρωμένη αυλή.

Δεν έχω κακία, ωστόσο έχω κουραστεί πολύ και στο τέλος του 1929 έπεσα κάτω. Βλέπετε κι ένα ζώο μπορεί να κουραστεί.

Το ζώο ανακοίνωσε πως δεν ήταν πια λύκος, δεν ήταν λογοτέχνης. Απαρνείται τη δουλειά του. Σωπαίνει. Αυτό, για να μιλήσουμε στα ίσα, συνιστά λιποψυχία.

Δεν υπάρχει συγγραφέας που να σώπασε. Αν σωπαίνει, σημαίνει πως δεν ήταν αληθινός.

Και αν σωπάσει ένα αληθινός συγγραφέας, τότε πεθαίνει.

Ο λόγος της αρρώστιας μου είναι η μακρόχρονη δίωξη και μετά απ’αυτήν η σιωπή.

—ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ, επιστολή στον Στάλιν, 30.5.1931

Η αληθινή λογοτεχνία δεν γίνεται από διεκπεραιωτικούς και έμπιστους υπαλλήλους. Η αληθινή λογοτεχνία υπάρχει μόνο εκεί που τη δημιουργούν τρελοί, ερημίτες, ονειροπόλοι, επαναστάτες και αμφισβητίες. Και αν ο λογοτέχνης πρέπει να είναι λογικός, ορθόδοξος σε όλα, χρήσιμος στο σήμερα, αν δεν μπορεί να πειράξει τους πάντες σαν τον Σουίφτ, αν δεν μπορεί να χαμογελάσει κοροϊδευτικά σε όλους, όπως ο Ανατόλ Φρανς, τότε δεν υπάρχει λογοτεχνία από μπρούντζο, παρά υπάρχει μόνο λογοτεχνία από χαρτί, λογοτεχνία εφημερίδας, λογοτεχνία που σήμερα διαβάζουν και αύριο τη χρησιμοποιούν για να πακετάρουν την πλάκα το σαπούνι.

– ΖΑΜΙΑΤΙΝ, «Φοβάμαι », 1921

*

Δεύτερο βιβλίο της σειράς «Επιστολές» των Εκδόσεων Άγρα

Στη νέα αυτή σειρά δημοσιεύεται ο επιστολικός διάλογος προσωπικοτήτων,

που αντανακλά ένα σημαντικό διακύβευμα είτε στο χώρο της πολιτικής,

 της φιλοσοφίας, των τεχνών, ή της Ιστορίας.

Δελτίο τύπου | ΤΟ ΒΙΟΛΙ ΤΟΥ ΡΟΤΣΙΛΝΤ του Άντον Τσέχοφ

 

ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΟΦ

ΤΟ ΒΙΟΛΙ ΤΟΥ ΡΟΤΣΙΛΝΤ

Μετάφραση από τα ρωσικά:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Απρίλιος 2015

Σειρά “Ο ΑΤΑΚΤΟΣ ΛΑΓΟΣ”

Αριθμός σελίδων : 32 , Τιμή : 8,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-171-6

Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Άγρα το 15ο τεύχος της βιβλιοφιλικής σειράς «Ο Άτακτος Λαγός».

«Η κωμόπολη ήταν μικρή, χειρότερη και από χωριό. Ζούσαν σε αυτήν σχεδόν αποκλειστικά γέροι, οι οποίοι πέθαιναν τόσο σπάνια, ώστε καταντούσε ενοχλητικό. Το νοσοκομείο και οι φυλακές χρειάζονταν ελάχιστα φέρετρα. Με άλλα λόγια, οι δουλειές πήγαιναν χάλια.»

Ο Γιάκοβ Ιβάνοφ κερδίζει όπως όπως τα προς το ζην κατασκευάζοντας φέρετρα σε μια μικρή πόλη όπου οι κάτοικοι δεν πεθαίνουν αρκετά συχνά – κατά τη γνώμη του Ιβάνοφ, τουλάχιστον. Εκτός από τα φέρετρα, έχει και άλλο ένα μικρό έσοδο, από το βιολί του. Τον καλούν κάθε τόσο να παίξει σε γάμους με μια εβραϊκή ορχήστρα. Ο Γιάκοβ παίζει πολύ καλά το βιολί, ειδικά τα ρωσικά τραγούδια. Εβδομηντάρης, με μόνη του έγνοια τις αναποδιές της δουλειάς του, ζει χωρίς να δίνει σημασία στον περίγυρό του. Μόνο όταν αποβιώσει η διακριτική σύζυγός του και πέσει ο ίδιος άρρωστος, μόνο τότε θα μάθει ξανά να παρατηρεί τον κόσμο. Κι αναρωτιέται: «Γιατί τελικά οι άνθρωποι εμποδίζουν ο ένας τον άλλον να ζήσει;»

       Το βιολί του Ρότσιλντ είναι το χρονικό μιας εξιλέωσης στο κατώφλι του θανάτου, ένα παραμύθι όπου η μεταμέλεια δεν είναι παρά πικρία και γεννά ενίοτε την επιθυμία της σωτηρίας.