Δελτίο Τύπου | Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΑ ΧΙΟΝΙΑ. ΕΦΤΑ ΝΥΧΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ του Παντελή Μπουκάλα

 

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΑ ΧΙΟΝΙΑ

Εφτά νύχτες στον κόσμο

του Αντρέι Ταρκόφσκι

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ, Σεπτέμβριος 2022

Αριθμός σελίδων : 72, Τιμή : 10,50 €

ISBN: 978-960-505-560-8

ΑΝΤΡΕΪ

Ούτε καν στα όνειρά σου δεν υπήρξα ο γιός σου. Ως κι εκεί μου στερούσες τα φτερά και τη σκέπη σου. Εφτά χρονών εγώ και βιάστηκες να γίνεις σιωπή και απόσταση. Σ’ έχασα. Για να σε βρω ονειρεύτηκα ταινίες ισάριθμες με τα άγουρα χρόνια μου. Να φτιάξω έναν κόσμο σε νύχτες εφτά. Ότι πάντοτε νύχτα πλημμύριζε ο νους μου εικόνες, το σώμα μου όλο.

 

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ

Την αλήθεια σου λες. Μα δεν είναι η αλήθεια. Η δική μου, μια άλλη. Της μητέρας σου τρίτη. Τον πατέρα σου, μάνα τον ήθελες, μητέρα θεά. Δεν μπορούσα. Δεν άντεχα. Δεν έπρεπε πες. Λογάριασα τότε πως το καλύτερο δώρο μου, η στέρηση. Το κενό. Η απουσία. Για να γίνεις ζωγράφος. Και κτίστης. Να με πλάσεις καθρέφτη σου. Να με σπάσεις. Να με σπας ολοένα. Καθρεφτάκια μυριάδες, να δείχνουν εσένα μοιρασμένον και έναν. Τσακισμένον μα ακέριο.

ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΟΥ ΠΡΟΕΤΑΞΕ η Λαρίσα Ταρκόφσκαγια στο Μαρτυρολόγιο του Αντρέι Ταρκόφσκι, χαρακτηρίζει τον σύζυγό της « κατεξοχήν Ρώσο καλλιτέχνη που, παρ’ όλα αυτά, ανήκει στον κόσμο ολόκληρο ». Σοφός λόγος. Ο σπουδαίος σκηνοθέτης-στοχαστής έχασε βίαια την πατρίδα του ως τόπο, ως τρόπο όμως, ως πνευματικό τρόπο ανάγνωσης και βίωσης του κόσμου, δεν την έχασε ποτέ. Η ρωσοκεντρική οπτική του δεν ήταν απλώς μια κληρονομιά ούτε βέβαια μια σύμπτωση· ήταν απόρροια διανοητικής απόφασης και συναισθηματικής αφιέρωσης.

Για τον Ταρκόφσκι, ο ρωσικός τρόπος, κορυφαίο γνώρισμα του οποίου είναι ο θρησκευτικός και θεολογικός στοχασμός, αποκρυσταλλώθηκε ιδεωδώς στο έργο του Φιόντορ Ντοστογέφσκι. Γι’ αυτό και ήδη στην πρώτη εγγραφή του Μαρτυρολογίου (30.4.1970 ) προσδιορίζει τη βαθύτερη επιθυμία του : «Για τον ίδιο τον Φιόντορ Μιχαήλοβιτς θα ’πρεπε να γυριστεί μια ταινία... για το χαρακτήρα του, τον Θεό του, τους δαίμονές του, τις δημιουργίες του. [...] Προς το παρόν πρέπει να διαβάσω όλα όσα έγραψε και όλα όσα γράφτηκαν γι’ αυτόν και επιπλέον όλους τους Ρώσους θρησκευτικούς φιλοσόφους. [...] Στον Ντοστογέφσκι μπορεί να περικλείονται όλα όσα θέλω να πραγματοποιήσω εγώ στις ταινίες μου».

Στις εφτά ταινίες του, αλλά και στον πεζό του λόγο, ο Ρώσος κινηματογραφιστής μελέτησε βαθιά τα ανθρώπινα –τον πόλεμο, τον έρωτα, την πίστη και την απελπισία, τη φαρμακερή νοσταλγία, τη συρρίκνωση της πνευματικότητας, τον κίνδυνο ενός γενικού αφανισμού, το νόημα της ύπαρξης– στοχαζόμενος τα θεία. Για τον Ταρκόφσκι, στη δική μου ακοή, το ερώτημα για το τί ο Θεός, τί ο άνθρωπος και τί το ανάμεσό τους συγκαταλέγεται στα τρέχοντα και τα απολύτως εγκόσμια. « Ο άνθρωπος », λέει, «“η κορωνίς της φύσεως”, έφτασε στη γη με σκοπό να μάθει γιατί γεννήθηκε ή γιατί τον έστειλαν εδώ. Και με τη βοήθεια του ανθρώπου γνωρίζει κι ο Δημιουργός τον εαυτό του. Αυτή η πορεία ονομάστηκε “εξέλιξη” και τη συνοδεύει πάντοτε η οδυνηρή διαδικασία της αυτογνωσίας ».

Ο Χριστός στα χιόνια, όπου το μερίδιο της φαντασίας είναι ισοδύναμο με το μερίδιο των εξακριβωμένων στοιχείων, δεν είναι μια εκλογοτεχνισμένη βιογραφία ή εργογραφία του Ταρκόφσκι. Είναι η βιογραφία της δικής μου ανάγνωσης ενός έργου που το οργάνωσε η αγωνία για τον άνθρωπο ως δυνατότητα : δυνατότητα ήθους, ποιότητας, προσφοράς, αυτοθυσίας, καλοσύνης. 

Αλλά σαφής ο Θεός; Με τον τρόπο του σώματος μόνο, με τον τρόπο του τρόμου μας. Με τον τρόπο της γλώσσας μας, των γλωσσών που αναρίθμητες πλάσαμε, όχι. Μάταιες όλες τους. Του Θεού ο τραγουδιστής ο πλήρης και καίριος ένας σπουργίτης είναι, ένα κοτσύφι που χαράζει τη μέρα, ένα χορτάρι ανυπόληπτο, μια πικραλίδα δίχως φωνή μα λαλέουσα, της ερήμου η σκόνη που κι αυτή κρύβει πλάσματα μέσα της, του χιονιού η αγία λευκότητα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 

Ο Παντελής Μπουκάλας γεννήθηκε το 1957 στο Λεσίνι του Μεσολογγίου. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Αθηνών. Την περίοδο 1987-1990 είχε την επιμέλεια βιβλιοκριτικής σελίδας στην εφημερίδα Η Πρώτη. Από τον Δεκέμβριο του 1990 και για τα επόμενα είκοσι χρόνια επιμελούνταν την ανά Τρίτη σελίδα βιβλίου στην Καθημερινή, στην οποία αρθρογραφεί καθημερινά. Είναι διορθωτής και επιμελητής εκδόσεων. Υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του περιοδικού Ο Πολίτης (όπως και του Δεκαπενθήμερου Πολίτη ) από το 1978 έως την παύση της έκδοσής του. Άρθρα και μεταφράσεις του αρχαίων ελληνικών ποιημάτων έχουν δημοσιευτεί και στα περιοδικά Η λέξη, Το δέντρο, Νέο Επίπεδο, Τεχνοπαίγνιο, Γαλέρα, The Book’s Journal, Ποιητική, Χάρτης κ.ά.
Από το 1980 έχει δημοσιεύσει στις Εκδόσεις Άγρα τα βιβλία ποίησης Αλγόρυθμος, Η εκδρομή της ευδοκίας, Ο μέσα πάνθηρας, Σήματα λυγρά, Ο μάντης, Οπόταν πλάτανος, Ρήματα (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010) και Μηλιά μου αμίλητη, έναν τόμο βιβλιοκριτικών υπό τον τίτλο Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου, δύο τόμους υπό τον τίτλο Υποθέσεις, με επιφυλλίδες του στην Καθημερινή της Κυριακής, και το θεατρικό Το μάγουλο της Παναγίας : Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη.
Έχει μεταφράσει τον Επιτάφιο Αδώνιδος του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου Επιτάφιος λόγος – Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας, που έχουν εκδοθεί όλα από την Άγρα. Έχει επίσης μεταφράσει τους Αχαρνείς του Αριστοφάνη για το Εθνικό Θέατρο (2005), τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου (ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, 2005), τις Τρωάδες του Ευριπίδη (Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2010), τον Κύκλωπα του Ευριπίδη και τον Κύκλωπα του Θεόκριτου (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, 2017), τις Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη (Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, 2018), την Ιφιγένεια την εν Αυλίδι του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2019) και την Ελένη του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2020-2021). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά (σε αφιέρωμα του περιοδικού Poesia του Μιλάνου, τον Νοέμβριο του 2014), τα ισπανικά, τα γαλλικά, τα πολωνικά (η μετάφραση των Ρημάτων εκδόθηκε στο Γκντανσκ το 2014), τα αγγλικά, τα καταλανικά (στον τόμο La busqueda del Sur, Βαρκελώνη, 2016), τα ρωσικά, τα αλβανικά και τα αραβικά.
Το 2014, στο πλαίσιο της σειράς « Έλληνες ποιητές » της Καθημερινής, είχε την εκδοτική ευθύνη για τους τόμους με το έργο του Κ.Π. Καβάφη, του Γιώργου Σεφέρη, του Μανόλη Αναγνωστάκη, του Ανδρέα Εμπειρίκου και του Νίκου Εγγονόπουλου (εισαγωγή και ανθολόγηση).
Το 2018 έγινε διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Στις Εκδόσεις Άγρα, στη σειρά «Πιάνω γραφή να γράψω... : Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι », έχουν δημοσιευτεί οι μελέτες του Όταν το ρήμα γίνεται όνομα : Η «αγαπώ» και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών ( Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής 2017), Το αίμα της αγάπης : Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση (2017), Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα : Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή (2019) και Ο έρως και το έθνος : Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. Έλληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι, τ. Α' (2022).

 

Φωτογραφία εξωφύλλου: LARS-OLOF LÖTHWALL

Από τα γυρίσματα της ταινίας Θυσία.

© The Swedish Film Institute (1986)

Φωτογραφία συγγραφέα: ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΚΟΡΟΣ

Δελτίο Τύπου | ΣΑΝΤΟΡ ΦΕΡΕΝΤΣΙ : ΑΤΑΚΤΟ ΠΑΙΔΙ, ΕΦΕΥΡΕΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΟΣ του Γιώργου Σταθόπουλου

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΑΝΤΟΡ ΦΕΡΕΝΤΣΙ

ΑΤΑΚΤΟ ΠΑΙΔΙ, ΕΦΕΥΡΕΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΟΣ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ,

ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΛΗΘΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: ΣΠΥΡΟΣ ΜΗΤΡΟΣΥΛΗΣ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ / Σειρά «Ρους», Σεπτέμβριος 2022

Αριθμός σελίδων : 328, Τιμή : 17,90 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-439-7

Ο ΣΑΝΤΟΡ ΦΕΡΕΝΤΣΙ YΠΗΡΞΕ ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚOΣ και οξυδερκής ψυχαναλυτής με πολυεπίπεδη κλινική εμπειρία, αναλαμβάνοντας συχνά τις πιο δύσκολες περιπτώσεις ασθενών, που είχαν υποστεί σοβαρούς ψυχικούς ή και σωματικούς τραυματισμούς. Επινόησε σημαντικές έννοιες, όπως την «ενδοβολή» και την «ταύτιση με τον επιτιθέμενο», ενώ ήταν εκ των πρώτων που αναγνώρισαν τη σημασία του πρώιμου τραύματος. Μας μίλησε για τη σύγχυση γλωσσών μεταξύ παιδιού και ενηλίκων, για τις παιδικές αναλύσεις των ενηλίκων, για την αμφίμειξη των ερωτισμών · εμπνεύστηκε την έννοια του σοφού βρέφους, του μη καλοδεχούμενου παιδιού, της ναρκισσιστικής σχάσης, της τρομοκρατίας της οδύνης, των παθονευρώσεων.

Η σχέση του με τον Φρόυντ υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη του ψυχαναλυτικού κινήματος, καθώς ο Φερέντσι ήταν από εκείνους που υποστήριξαν με θέρμη την αναγκαιότητα της μακρόχρονης ανάλυσης του αναλυτή, του επονομαζόμενου και δεύτερου θεμελιώδους κανόνα της ψυχανάλυσης. Για χρόνια αντάλλασσαν με τον Φρόυντ ερωτήματα πάνω στην αναλυτική εργασία, σε τέτοιον βαθμό που η σκέψη του ενός σφραγίστηκε από τη σκέψη του άλλου. Ωστόσο, λίγο καιρό πριν από τον πρόωρο θάνατό του, οι σχέσεις του με τον Φρόυντ στιγματίστηκαν από έντονη αμφιθυμία και υπόγειες συγκρούσεις, στις οποίες κυρίαρχο ρόλο διαδραμάτισαν σημαντικά πρόσωπα του διεθνούς ψυχαναλυτικού κινήματος.

Η σχέση του Φερέντσι με τον Φρόυντ σημαδεύτηκε από τη διεργασία αλλά και την άρνηση του θηλυκού και του παθητικού στοιχείου. Η θηλυκή-μητρική πλευρά, την οποία μάταια αναζητούσε να βρει στον Φρόυντ, ήταν μια θέση που ο Φρόυντ δυσκολευόταν να αναλάβει. Σε αντιστάθμισμα, την ανέλαβε προοδευτικά ο ίδιος ο Φερέντσι, όταν λειτούργησε για τους ασθενείς του σαν τρυφερή μητέρα. Τη δε άρνηση υπαγωγής του Φερέντσι στο πατρικό υπερεγώ και στην παθητικότητα της αναλυτικής θέσης τη διαδέχθηκε η προώθηση της ενεργητικής τεχνικής εκ μέρους του.

Οι συνεχείς τεχνικοί πειραματισμοί του επιχειρούσαν εξάλλου να απαντήσουν στα φαινόμενα επανάληψης που διέπουν την ψυχική ζωή. Μέσα από αντιφατικές τεχνικές παρεμβάσεις, τις οποίες δεν δίσταζε να εγκαταλείψει, ο Φερέντσι επέκτεινε τα όρια του αναλύσιμου και κατέστη ο πρόδρομος της σύγχρονης αναλυτικής πρακτικής, εισάγοντας την ελαστικότητα της τεχνικής. Έφτασε όμως σε ακραία σημεία, όπως στη θύελλα της αμοιβαίας ανάλυσης, κάτι που τον κατέστησε αιρετικό για την τότε ψυχαναλυτική κοινότητα. Αυτό που ακολούθησε δεν ήταν απλώς δυσμένεια αλλά ιστορική λήθη ενός ιδιαίτερα πλούσιου έργου που λογοκρίθηκε για δεκαετίες.

Το παρόν βιβλίο επιχειρεί να διερευνήσει σημαντικές πτυχές του έργου μιας εμβληματικής όσο και αμφιλεγόμενης φυσιογνωμίας της ψυχανάλυσης. Μιας προσωπικότητας ακατάπαυστα δημιουργικής, ευρηματικής, που διακρινόταν παράλληλα από ένα θυελλώδες παιδικό στοιχείο, αντίστοιχο ενός άτακτου παιδιού.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Από αριστερά προς τα δεξιά :

Καθιστοί : Sigmund Freud, Sàndor Ferenczi, Hanns Sachs.

Όρθιοι : Otto Rank, Karl Abraham, Max Eitingon, Ernest Jones.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ είναι κλινικός ψυχολόγος με προπτυχιακές σπουδές στην Αθήνα, μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Παρίσι. Έχει ολοκληρώσει την ψυχαναλυτική του εκπαίδευση στην Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία. Συμμετείχε με συγγραφή κεφαλαίων σε συλλογικούς τόμους κι έχει μεταφράσει στα ελληνικά κείμενα γαλλόφωνων ψυχαναλυτών. Το συγγραφικό έργο του περιλαμβάνει πάνω από είκοσι επιστημονικά άρθρα, στα γαλλικά, αγγλικά και ελληνικά, δημοσιευμένα σε περιοδικά ψυχανάλυσης και ψυχοσωματικής. Συνεπιμελείται, με τη Μαρίλια Αιζενστάιν-Αβέρωφ και τον Πάνο Αλούπη, την ψυχαναλυτική σειρά « Ρους » των Εκδόσεων Άγρα. Το δημοσιευμένο έργο του για την υποχονδρία έχει λάβει διεθνείς αναφορές. Έχει γράψει δύο μονογραφίες στις Εκδόσεις Νήσος : Επανεπενδύοντας το σώμα. Η υποχονδριακή λύση απέναντι στον καρκίνο (2013) και Ο Φρόυντ, ο Φλης και η παράνοια (2013).

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΑΝΤΟΡ ΦΕΡΕΝΤΣΙ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ «ΡΟΥΣ»

   

Δελτίο Τύπου | ΑΛΛΩΝΩΝ / LIFTED της Karen Van Dyck

 

KAREN VAN DYCK

ΑΛΛΩΝΩΝ / LIFTED

Mετάφραση: ΕΛΕΝΗ ΜΠΟΥΡΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Σεπτέμβριος 2022

Αριθμός σελίδων : 112, Τιμή : 11,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-549-3

Κυκλοφορεί το βιβλίο της συγγραφέως ΚΑΡΕΝ ΒΑΝ ΝΤΑΫΚ σε δίγλωσση έκδοση.

ΚΑΝΟΝΕΣ

1. Πάρτε ένα κομμάτι πρόζας που θέλει να γίνει ποίημα.
2. Αντιγράψτε το.
3. Σημειώστε το όνομα της ή του συγγραφέα,
4. τον τίτλο του βιβλίου όπου βρήκατε το απόσπασμα,
5. και τη μεταφράστρια ή τον μεταφραστή,
αν το πρωτότυπο είναι γραμμένο σε άλλη γλώσσα.
6. Ξαναδουλέψτε το ως ποίημα :
7. χωρίστε το σε στίχους
8. δημιουργήστε στροφές,
9. αλλάξτε τη στίξη.
10. Δεν μπορείτε να αφαιρέσετε η να προσθέσετε·
λέξεις, πέραν του τίτλου.
 
RULES

1. Take a prose passage that wants to be a poem.
2. Transcribe it.
3. Note the author,
4. the title of the book where you found the passage,
5. and the translator, if originally in another language.
6. Rework it as a poem:
7. you can break it into lines,
8. create stanzas,
9. change the punctuation,
10. but you mustn’t delete or add words, except a title.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΚΑΡΕΝ ΒΑΝ ΝΤΑΫΚ είναι καθηγήτρια νεοελληνικής λογοτεχνίας στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Το έργο της εστιάζει στη νεοελληνική λογοτεχνία, τη λογοτεχνία της διασποράς, τη θεωρία της μετάφρασης και τη θεωρία του φύλου. Έχει μεταφράσει, ανθολογήσει και δημοσιεύσει στα αγγλικά το έργο πολλών Ελλήνων ποιητών. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τα βιβλία της : η μετάφραση στα αγγλικά των Ψάθινων καπέλων της Μαργαρίτας Λυμπεράκη (Three Summers, Κέδρος, 1995), η κριτική μελέτη Η Κασσάνδρα και οι λογοκριτές στη νεοελληνική ποίηση (Άγρα, 2002) και η συνεπιμέλεια με τη Φαίη Ζήκα του βιβλίου της Ιουλίας Περσάκη Κατοχή και πείνα. Ιστορίες της κάθε μέρας (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2016).

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Helen Levitt, N.Y., ca. 1980

© Film Documents LLC, courtesy

Galerie Thomas Zander, Cologne

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ KAREN VAN DYCK ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

  

Δελτίο Τύπου | Όλα δεν τα ᾽χω πει... • Η « ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΑΦΙΕΡΩΣΗ » ΤΗΣ ΜΑΤΣΗΣ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ του Χρήστου Δανιήλ [ Μελέτη ]

ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΝΙΗΛ

Όλα δεν τα ᾽χω πει...

•

Η « ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΑΦΙΕΡΩΣΗ »

ΤΗΣ ΜΑΤΣΗΣ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ

ΜΕΛΕΤΗ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Σεπτέμβριος 2022

Αριθμός σελίδων : 160, Τιμή : 13,90 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-547-9

[…] σε μίαν έκπαγλη χρονιά ανταμώσαμε

σε ληστεύω από αλλουνού τα χέρια

σε ακούω από δω από κει

σε σιωπώ μες στην απέραντη τρυφερότητα

σιγά σιγά να καταλαγιάσουμε

όλα δεν τα ’χω πει

ΜΕ ΕΚΡΙΖΩΝΕΙΣ

ΜΑΤΣΗ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ, « Αντίστροφη αφιέρωση »

H «Aντίστροφη αφιέρωση» είναι το τελευταίο σημαντικό ποιητικό κείμενο που έγραψε και δημοσίευσε η Μάτση Χατζηλαζάρου λίγο πριν από το θάνατό της. Πρόκειται για ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και μεστά ποιήματά της, και πιθανώς το πλέον γνωστό και αγαπημένο από το αναγνωστικό κοινό έργο της.

Το ερωτικό αυτό ποίημα δίνει την αίσθηση πως ολοκληρώνει μια πορεία, πως κλείνει έναν κύκλο, αφού ουσιαστικά επιστρέφει πολλαπλώς στην (ποιητική της) αφετηρία. Το ποίημα, χωρίς να τον κατονομάζει, απευθύνεται στον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον εραστή-σύζυγο, τον ψυχαναλυτή-ερμηνευτή, τον μύστη της στον ποιητικό χώρο και στον υπερρεαλισμό, τον αποδέκτη των πρώτων της ποιημάτων. Με άλλα λόγια, η «Αντίστροφη αφιέρωση» λειτουργεί ως συμπύκνωση, κορύφωση και επιστέγασμα ολόκληρης της ποιητικής της παραγωγής. Κυρίως όμως ακολουθεί την πεποίθησή της πως στο μόνο πράγμα που η ποίηση θα πρέπει να υπακούει είναι η «προσπάθεια να είναι κανείς όσο μπορεί πιο ειλικρινής για ό,τι τον συγκινεί και τον τρώει».

Συνδυάζοντας ερμηνευτικά σχόλια, διακειμενικές παραπομπές στο προγενέστερο έργο της Μ. Χατζηλαζάρου αλλά και στο έργο του Α. Εμπειρίκου, αρχειακό υλικό, ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία, το βιβλίο επιχειρεί μια πολυπρισματική προσέγγιση, αναλυτική και συνθετική, στην «Αντίστροφη αφιέρωση» της ποιήτριας.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

O ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΝΙΗΛ είναι διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας. Διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Για τη Μάτση Χατζηλαζάρου έχει δημοσιεύσει τα βιβλία : ... Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina. Μάτση Χατζηλαζάρου, η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια, Τόπος, 2011· Μάτση Χατζηλαζάρου, Γράμματα από το Παρίσι στον Ανδρέα Εμπειρίκο (1946-1947) και άλλα ανέκδοτα ποιήματα και πεζά της ίδιας περιόδου, εισαγωγή, υπομνηματισμός, επιμέλεια Χρήστος Δανιήλ, Εκδόσεις Άγρα, 2013 (Βραβείο δοκιμίου Public Book Awards).

Από τις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί επίσης η μελέτη του Ο μαθητευόμενος εφοπλιστής και παλαίμαχος intellectual και πολλά υποσχόμενος ποιητής, ανθυπολοχαγός εν εφεδρεία, πολεμιστής Κρήτης και πάντα δικός σου φίλος Ανδρέας Καμπάς (1919-1965), επιμέλεια, εργοβιογραφία, ανθολόγηση Χρήστος Δανιήλ, 2016 (Βραβείο « Εμμανουήλ Ροΐδου » Ακαδημίας Αθηνών). Ετοιμάζεται το Αναζητώντας ταυτότητα. Δρόμοι του μοντερνισμού : Το περιοδικό Τετράδιο (1945, 1947), συν-συγγραφή με τον Βαγγέλη Καραμανωλάκη, Εκδόσεις Άγρα, υπό έκδοση.

Άλλα βιβλία του : Χρήστος Μπράβος, Βραχνός προφήτης, Ποιήματα και κριτικά κείμενα (1981-1987), επίμετρο, εργοβιογραφία Χρήστος Δανιήλ, Μελάνι, 2018· Προσεχώς εμείς μεγαλώνουμε. Μαρτυρίες εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πλαίσιο του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων, επιμέλεια Χρήστος Δανιήλ, Ελένη Χοντολίδου, εισαγωγή Άννα Φραγκουδάκη, Θάλεια Δραγώνα, Τόπος, 2015· Ξαναδιαβάζοντας τον Νίκο Καββαδία. Ποιητική και πρόσληψη, Οδός Πανός, Αθήνα, 2010 · Γιώργος Λίκος, μια παρουσίαση από τον Χρήστο Δανιήλ, Γαβριηλίδης, 2005· Γυάλινα και μαλαματένια... Τα Γιάννενα στη νεοελληνική πεζογραφία, ανθολογία κειμένων (1898–1997), εισαγωγή, ανθολόγηση, επιμέλεια Ιερά Μητρόπολις Ιωαννίνων / Ίδρυμα Κων. Κατσάρη, 1997.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Η Μάτση Χατζηλαζάρου στο σπίτι της.

Μουσείο Μπενάκη / Ιστορικά Αρχεία

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΔΑΝΙΗΛ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ