Δελτίο Τύπου | Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ του Francis Scott Fitzgerald

FRANCIS SCOTT FITZGERALD

Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

Πρόλογος – Μετάφραση: ΑΡΗΣ ΜΠΕΡΛΗΣ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Ιούλιος 2021

Σειρά «Βιβλίδια»

Αριθμός σελίδων : 64,  Τιμή : 6,50 Ευρώ 

ISBN: 978-960-505-513-4

Η Κατάρρευση (The Crack-up), που δημοσιεύτηκε το 1936 στο περιοδικό Esquire, είναι αυτοβιογραφικό δοκίμιο ωμής ειλικρίνειας, όπου συνυπάρχουν αυτοοικτιρμός και υπερηφάνεια. Κείμενο πικρό, που δεν του λείπει το χιούμορ, καταγράφει τη « σκοτεινή νύχτα της ψυχής, που είναι πάντα τρεις το πρωί, κάθε μέρα ». [...] 

Στην Κατάρρευση κυριαρχεί η αίσθηση της χρεοκοπίας, της αποτυχίας, της απογοήτευσης, της απομάγευσης του κόσμου, της πρόωρης ψυχολογικής γήρανσης (που είναι το άλλο όνομα της ωριμότητας), της πικρίας, της απελπισίας, αλλά και της νοσταλγίας, της απώλειας όχι του παραδείσου αλλά της πεποίθησης ότι ο παράδεισος είναι εφικτός.  

- ΑΡΗΣ ΜΠΕΡΛΗΣ 

 

Και βέβαια η ζωή όλη είναι μια διαδικασία κατάρρευσης αλλά τα πλήγματα που την κάνουν δραματική –τα μεγάλα, ξαφνικά πλήγματα που έρχονται, η φαίνεται να έρχονται, απ’ έξω, αυτά που θυμάσαι και τα θεωρείς αιτία όλων των δεινών και, σε στιγμές αδυναμίας, τα λες στους φίλους σου– δεν δείχνουν τις συνέπειές τους αμέσως. Υπάρχει κι ένα άλλο είδος πλήγματος που έρχεται από μέσα – που δεν το νιώθεις παρά μόνο όταν είναι αργά πια για να κάνεις κάτι, ωσότου συνειδητοποιήσεις κάτι ανέκκλητο – ότι από μια άποψη ποτέ δεν θα είσαι ξανά ο άνθρωπος που ήσουν. Τα πλήγματα του πρώτου είδους φαίνεται να συντελούνται γρήγορα, αλλά του δευτέρου είδους συντελούνται χωρίς να το καταλάβεις, μολονότι συνειδητοποιούνται ξαφνικά. 

Η δική μου ευτυχία στο παρελθόν έφτασε συχνά σε τέτοια έκσταση που δεν μπορούσα να τη μοιραστώ ακόμη και με το πιο αγαπημένο μου πρόσωπο [...] και νομίζω ότι η ευτυχία μου, η το ταλέντο μου για αυταπάτη ή ό,τι άλλο θέλετε, ήταν μια εξαίρεση. Δεν ήταν το φυσικό πράμα αλλά το αφύσικο – τόσο αφύσικο όσο και το Μπουμ της ευημερίας. Και η πρόσφατη εμπειρία μου είναι παράλληλη με το κύμα της απελπισίας που σάρωσε το έθνος όταν το Μπουμ κατέρρευσε.

ΣΧΕΔΙΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΤULLIO PERICOLI, 1990

___________________

Η ζωή του ΦΡΑΝΣΙΣ ΣΚOΤΤ ΦΙΤΖΕΡΑΛΝΤ είναι ένα τραγικό παράδειγμα των δύο όψεων του Αμερικανικού Ονείρου : οι χαρές του έρωτα, του πλούτου και της επιτυχίας και η τραγωδία που είναι συνυφασμένη με τις ακρότητες και την αποτυχία. Γεννημένος το 1896 στο Σαιντ Πωλ της Μινεσότα σε καθολική και ευκατάστατη οικογένεια, άρχισε να γράφει από πολύ νωρίς. Όταν οι ΗΠΑ μπαίνουν στον πόλεμο το 1917 κατατάσσεται στο στρατό, υπηρετών τας τη διετή θητεία του στην Αμερική, και γνωρίζει τη Ζέλντα Σέαρ, η οποία αρνείται να τον παντρευτεί λόγω δικής του έλλειψης χρημάτων. Το 1920 όμως κυκλοφορεί το πρώτο του μυθιστόρημα (This Side of Paradise) που θα σημειώσει μεγάλη επιτυχία· ο γάμος με τη Ζέλντα γίνεται αμέσως. Ο Φιτζέραλντ, επαγγελματίας πλέον συγγραφέας, συνεργάζεται και με διάφορα περιοδικά, συνεργασία που θα ήταν επικερδής αν οι δαπάνες του ζεύγους δεν ήταν αυξημένες εξαιτίας της πολυτελούς ζωής τους. Το δεύτερο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ, The Beautiful and the Damned, περιγράφει ακριβώς ένα ζευγάρι που ζει μες στην τρυφηλότητα και στον ηδονισμό. Λίγο μετά τη γέννηση του μοναδικού τους παιδιού θα κυκλοφορήσει το σπουδαιότερο μυθιστόρημά του, Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ. 

Η σπάταλη ζωή, οι συνεχείς μετακινήσεις (ταξίδευαν από πόλη σε πόλη της Ευρώπης και διέμειναν σε οκτώ πολιτείες των ΗΠΑ), καθώς και η θυελλώδης σχέση των Φιτζέραλντ επιβάρυναν την υγεία και των δύο : Ο Φιτζέραλντ αντιμετώπιζε ολοένα σοβαρότερο πρόβλημα αλκοολισμού και η Ζέλντα, μετά από αρκετούς νευρικούς κλονισμούς, διεγνώσθη εντέλει ότι πάσχει από σχιζοφρένεια. 

Ωστόσο ο Φιτζέραλντ κατόρθωσε να τελειώσει και να εκδώσει το 1934 το τέταρτο μυθιστόρημά του, Tender is the Night, με πληθώρα αυτοβιογραφικών στοιχείων· αποτελεί και αυτό χρονικό μιας αποτυχίας η πολλαπλών αποτυχιών. Ο Φιτζέραλντ πέθανε το 1940 στα σαραντατέσσερά του, από καρδιακή προσβολή. Μολονότι στον καιρό του ήταν κυρίως γνωστός ως εκκεντρικός μέθυσος και ενσαρκωτής των υπερβολών και ακροτήτων που χαρακτήριζαν την εποχή της τζαζ, η αποτύπωση αυτής της εποχής στα έργα του και το αναμφισβήτητο ταλέντο του του χαρίζουν σήμερα επάξια ξεχωριστή θέση στην ομάδα των νεωτερικών συγγραφέων. 

ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΠΙΣΗΣ ΣΕ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΗ ΜΠΕΡΛΗ

  

Δελτίο τύπου | ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΜΟΝΟΛΟΓΟΙ του Robert Browning

ROBERT BROWNING

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΟΥ ΔΟΥΚΙΣΣΑ

ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ

ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΜΟΝΟΛΟΓΟΙ

Εισαγωγή - μετάφραση:

ΑΡΗΣ ΜΠΕΡΛΗΣ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Οκτώβριος 2016

Αριθμός σελίδων: 72 , Τιμή: 9,50 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-168-6

«Δραματικός μονόλογος» δεν σημαίνει μονόλογος που είναι «δραματικός», δηλαδή θεατρικός η τραγικός η συνταρακτικός. Πρόκειται για λογοτεχνικό όρο και ας δούμε τι λέει για αυτόν ένα έγκυρο ειδικό λεξικό :

ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ : Είδος ποιήματος που τελειοποιήθηκε από τον Ρόμπερτ Μπράουνιν. Στην ολοκληρωμένη του μορφή, όπως στα ποιήματα του Μπράουνιν «Η τελευταία μου δούκισσα», «Αντρέα Ντελ Σάρτο», «Ο Επίσκοπος παραγγέλλει το μνήμα του στην εκκλησία της Σάντα Πρασσέντε», και άλλα, ο δραματικός μονόλογος έχει τα εξής χαρακτηριστικά :

1. Ένα πρόσωπο, που δεν είναι ο ποιητής, εκφωνεί ολόκληρο το ποίημα σε κρίσιμη στιγμή μιας συγκεκριμένης κατάστασης : ο Δούκας όταν παζαρεύει με έναν πρέσβη μια σύζυγο, ο Επίσκοπος όταν πεθαίνει, ο Αντρέα Ντελ Σάρτο όταν θέλει και προσπαθεί να πιστέψει τα ψέματα της γυναίκας του.

2. Το πρόσωπο αυτό απευθύνεται σε ένα η περισσότερα άλλα πρόσωπα. Ωστόσο, μαντεύουμε την παρουσία των ακροατών, καθώς και το τί λένε η κάνουν, μόνο από νύξεις στον λόγο του μοναδικού ομιλητή.

3. Ο μονόλογος έχει οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε το ενδιαφέρον να εστιάζεται στην ιδιοσυγκρασιακή ιδιαιτερότητα του ομιλητή, που αποκαλύπτεται αθέλητα από τον ίδιο.

Ο Τέννυσον έγραψε τον «Οδυσσέα» και άλλους δραματικούς μονολόγους. Στη νεότερη εποχή δραματικούς μονολόγους έγραψαν ο Ρόμπερτ Φρόστ, ο Ε. Α. Ρόμπινσον, ο Έζρα Πάουντ και άλλοι. Ο πιο γνωστός δραματικός μονόλογος της νεότερης ποίησης είναι « Το ερωτικό τραγούδι του Τζ. Άλφρεντ Προύφροκ» του Τ. Σ. Έλιοτ. Από τους Έλληνες ποιητές, δραματικούς μονολόγους έγραψε ο Κ. Π. Καβάφης.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ROBERT BROWNING (1812-1889) ήταν Άγγλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, ένας από τους διασημότερους της βικτωριανής περιόδου. Υμνήθηκε για την τελειοποίηση του ποιητικού είδους του δραματικού μονολόγου. Τα ποιήματά του διακρίνονται για την ειρωνεία και το μαύρο χιούμορ τους, τις αναφορές τους σε κοινωνικά και ιστορικά γεγονότα, την ιδιοσυγκρασιακή ιδιαιτερότητα των χαρακτήρων τους, το απαιτητικό λεξιλόγιο και τη σύνταξή τους. Άσκησε μεγάλη επίδραση σε συγγραφείς όπως ο Henry James, ο Oscar Wilde, ο George Bernard Shaw, ο G.K. Chesterton, ο Ezra Pound, ο Jorge Luis Borges και ο Vladimir Nabokov. Ήταν σύζυγος της επίσης σπουδαίας Αγγλίδας ποιήτριας Elizabeth Barrett.

Σημαντικότερα ποιήματά του είναι τα Childe Roland to the Dark Tower Came, Fra Lippo Lippi, Andrea Del Sarto και My Last Duchess. Στα πιο δημοφιλή του ποιήματα συγκαταλέγονται τα Porphyria’s Lover, How They Brought the Good News from Ghent to Aix, Meeting at Night, το πατριωτικό Home Thoughts from Abroad και το παιδικό The Pied Piper of Hamelin. Η ζωντανή ηχογράφηση του How They Brought The Good News είναι μάλλον η παλαιότερη σωζόμενη ηχογράφηση σημαντικού προσώπου στη Μεγάλη Βρετανία.

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ANDREA DEL SARTO, Η Αγία Οικογένεια με τον μικρό Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, 1528

Δελτίο τύπου | Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΓΚΑΤΣΜΠΥ του F. Scott Fitzgerald

F. SCOTT FITZGERALD 

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΓΚΑΤΣΜΠΥ

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ :

ΑΡΗΣ ΜΠΕΡΛΗΣ

 

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Νοέμβριος 2012

Αριθμός σελίδων : 248 , Τιμή :  16,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-023-8

 

Πρόκειται για σπουδαίο έργο, ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Η αποδοχή του από την κριτική και το αναγνωστικό κοινό είναι σχεδόν ομόφωνη.

Ο Γκάτσμπυ ενσαρκώνει το Αμερικανικό Όνειρο, το ιδεώδες της προσωπικής επιτυχίας, της κοινωνικής και επαγγελματικής ανέλιξης και του πλούτου, σε συνθήκες ελευθερίας, ασχέτως καταγωγής, μόρφωσης, θρησκείας. Σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνεται και η ερωτική επιτυχία. Το Αμερικανικό Όνειρο έχει ατομιστική και υλιστική βάση, μολονότι κάποιες όψεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδεαλιστικές. Ο Γκάτσμπυ εκπληρώνει το Αμερικανικό Όνειρο μέσα σε τρία μόνο χρόνια (Καλοκαίρι 1919-Καλοκαίρι 1922): γίνεται πάμπλουτος, αγοράζει μια μεγάλη έπαυλη με «γαλάζιους κήπους», έχει μπάτλερ, υπηρέτες και μια Ρολς-Ρόυς, διοργανώνει θρυλικά πάρτυ. Τα λεφτά τα έκανε ως λαθρέμπορος ποτών και έχει συναλλαγές με ανθρώπους του υποκόσμου, αλλά αυτό δεν αμαυρώνει καθόλου την υπόληψή του στα μάτια του αναγνώστη – αντιθέτως, προσθέτει στη γοητεία του. Ωστόσο, εκείνο που πάνω απ’ όλα τον καθιστά μεγάλο –μυθικό– ήρωα και παραδειγματικό εραστή για κάθε εποχή είναι ο έμμονος, ανυποχώρητος, απόλυτος, κατακτητικός, ρομαντικός έρωτάς του για την Νταίζυ, ένας έρωτας που είναι αμήχανα και ιδεαλιστικά εφηβικός και, ταυτόχρονα, δυναμικά και ακράδαντα ανδρικός. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Γκάτσμπυ αναδεικνύεται σε ηθικά ανώτερο χαρακτήρα από την Νταίζυ που αποδεικνύεται τελικά πως δεν είναι παρά μια «όμορφη χαζούλα» με μια ψιθυριστή ναζιάρικη φωνή, μια «φωνή γεμάτη λεφτά». Ο Γκάτσμπυ δεν έχει αυταπάτες, γνωρίζει καλά ότι η Νταίζυ υπολείπεται των ονείρων του – «όχι από δικό της λάθος, αλλά εξαιτίας της κολοσσιαίας δυναμικότητας της φαντασίωσής του που υπερέβαινε και την Νταίζυ, υπερέβαινε τα πάντα. Είχε ριχτεί σε αυτήν την ψευδαίσθηση με δημιουργικό πάθος, πλουτίζοντάς τη συνεχώς, στολίζοντάς τη με κάθε λαμπερό φτερό που έβρισκε στο δρόμο του. Δεν υπάρχει φωτιά ή παγωνιά που μπορεί να αντιμετρηθεί με αυτό που φωλιάζει στην άγρια καρδιά ενός άντρα».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
 

Η ζωή του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ είναι ένα τραγικό παράδειγμα των δύο όψεων του Αμερικανικού Ονείρου: οι χαρές του έρωτα, του πλούτου και της επιτυχίας και η τραγωδία που είναι συνυφασμένη με τις ακρότητες και την αποτυχία. Γεννημένος το 1869 στο Σαιντ Πωλ της Μινεσότα σε καθολική και ευκατάστατη οικογένεια, άρχισε να γράφει από πολύ νωρίς. Όταν οι ΗΠΑ μπαίνουν στον πόλεμο το 1917 κατατάσσεται στο στρατό, υπηρετώντας τη διετή θητεία του στην Αμερική, και γνωρίζει τη Ζέλντα Σέαρ, η οποία αρνείται να τον παντρευτεί λόγω έλλειψης χρημάτων. Το 1920 όμως κυκλοφορεί το πρώτο του μυθιστόρημα (This Side of Paradise) που θα σημειώσει μεγάλη επιτυχία· ο γάμος με τη Ζέλντα γίνεται αμέσως. Ο Φιτζέραλντ, επαγγελματίας πλέον συγγραφέας, συνεργάζεται και με διάφορα περιοδικά, συνεργασία που θα ήταν επικερδής αν οι δαπάνες του ζεύγους δεν ήταν αυξημένες εξαιτίας της πολυτελούς ζωής τους. Το δεύτερο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ, The Beautiful and the Damned, περιγράφει ακριβώς ένα ζευγάρι που ζει μες στην τρυφηλότητα και στον ηδονισμό. Λίγο μετά τη γέννηση του μοναδικού τους παιδιού θα κυκλοφορήσει το σπουδαιότερο μυθιστόρημά του, Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ.

Η σπάταλη ζωή, οι συνεχείς μετακινήσεις (ταξίδευαν από πόλη σε πόλη της Ευρώπης και διέμειναν σε οκτώ πολιτείες των ΗΠΑ), καθώς και η θυελλώδης σχέση των Φιτζέραλντ επιβάρυναν την υγεία και των δύο: ο Φιτζέραλντ αντιμετώπιζε ολοένα σοβαρότερο πρόβλημα αλκοολισμού και η Ζέλντα, μετά από αρκετούς νευρικούς κλονισμούς, διεγνώσθη εντέλει ότι πάσχει από σχιζοφρένεια.

Ωστόσο ο Φιτζέραλντ κατόρθωσε να τελειώσει και να εκδώσει το 1934 το τέταρτο μυθιστόρημά του, Tender Is the Night, που βρίθει αυτοβιογραφικών στοιχείων· είναι και αυτό χρονικό μιας αποτυχίας ή πολλαπλών αποτυχιών.

Ο Φιτζέραλντ πέθανε το 1940 στα σαραντατέσσερά του, από καρδιακή προσβολή. Μολονότι στον καιρό του ήταν κυρίως γνωστός ως εκκεντρικός μέθυσος και ενσαρκωτής των υπερβολών και ακροτήτων που χαρακτήριζαν την εποχή της τζαζ, η αποτύπωση αυτής της εποχής στα έργα του και το αναμφισβήτητο ταλέντο του του χαρίζουν σήμερα επάξια μια ξεχωριστή θέση στην ομάδα των νεωτερικών συγγραφέων.