Δελτίο Τύπου | ΑΠΑΤΗΛΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ - ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ (1933-1963) του Γιάννη Παπαθεοδώρου

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟY

ΑΠΑΤΗΛΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ

(1933-1963)

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάιος 2025

Αριθμός σελίδων : 288, Τιμή : 17,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-680-3

«EΓΩ ΕΙΜΑΙ ΠΟΙΗΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ». Η γνωστή φράση του Κ. Π. Καβάφη έστρεψε, ήδη από τον Μεσοπόλεμο, την καβαφική κριτική στην επίμονη αλλά και αντιφατική αναζήτηση του ρόλου της ιστορίας στην ποίησή του. Αμέσως μετά το θάνατο του ποιητή (1933), ο Τίμος Μαλάνος ισχυριζόταν πως ο Καβάφης «ταξίδεψε τη διαστροφή του στην ιστορία». Από τα ιατρικά έντυπα έως τα λαϊκά περιοδικά της εποχής, ο Καβάφης περιγράφεται ως ένας ασθενής με συμπτώματα και συμπλέγματα. Αντιδρώντας σε αυτή την άποψη, τη δεκαετία του 1940 ο Γιώργος Σεφέρης υποστήριξε πως «έξω από τα ποιήματά του ο Καβάφης δεν υπάρχει». Για τον Σεφέρη, το σπουδαιότερο μέσο που είχε ο Καβάφης για να γράψει ποίηση ήταν η « αίσθηση της Ιστορίας ». Ξετυλίγοντας αυτό το νήμα, τη δεκαετία του 1960 ο Στρατής Τσίρκας παρουσίασε έναν «πολιτικό Καβάφη», που ενδιαφερόταν ενεργά για τα ζητήματα της βρετανικής αποικίας αλλά και της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο.

Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται ιστορίες και διαμάχες της καβαφικής κριτικής (1933-1963) που δεν σχετίζονται μόνο με την ποίηση και την ιστορία αλλά και με τη σεξουαλικότητα, το μοντερνισμό, την αποικιοκρατία. Με αφορμή τον «απατηλό γέρο» της Αλεξάνδρειας, παρακολουθούμε πώς μεταμορφώνονται οι εικόνες του παρελθόντος και πώς η ποίηση γίνεται μια μορφή ιστοριογραφίας.

ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ είναι αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει επίσης διδάξει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Τα επιστημονικά άρθρα του καθώς και οι συμμετοχές του σε αντίστοιχα συνέδρια αφορούν το έργο πολλών νεοελλήνων λογοτεχνών (19ος-20ος αιώνας), με κύριο άξονα τη σχέση λογοτεχνίας και ιστορίας.

Στη μονογραφία του Ρομαντικά πεπρωμένα. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως «εθνικός ποιητής» (Βιβλιόραμα, 2009) εξετάζει τη διαμόρφωση της «εθνικής ποίησης» τον καιρό της Μεγάλης Ιδέας. Από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ κυκλοφορεί, με δική του εισαγωγή, το βιβλίο Η ανάγνωση (2016). Σε συνεπιμέλεια με τον Χρήστο Δερμεντζόπουλο έχει εκδώσει τον συλλογικό τόμο Συνηθισμένοι άνθρωποι. Μελέτες για τη λαϊκή και δημοφιλή κουλτούρα (Opportuna, 2021).

Tο 2022, σε μετάφραση του Βάιου Ντάφου, επανεκδόθηκε, από τις Εκδόσεις Αμολγός, το Υπόμνημα του Αδαμάντιου Κοραή, πλαισιωμένο από εκτενή μελέτη του συγγραφέα για τις ιδέες του Διαφωτισμού. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορεί το βιβλίο του Αθώα μάρμαρα. Μια διαμάχη για την προτομή του Θεόφιλου Καΐρη (2025).

Από τις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί η μονογραφία του Άγραφες ιστορίες για τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Στρατή Τσίρκα (2024). Για την «Άγρα» έχει γράψει επίσης το Επίμετρο στη νέα έκδοση του βιβλίου του Μάριου Χάκκα Τυφεκιοφόρος του εχθρού (2024).

Τέλος, έχει συμμετάσχει σε πολλούς συλλογικούς τόμους και σε αφιερώματα για το έργο του Κ.Π. Καβάφη.

ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

 

Δελτίο Τύπου | ΑΓΡΑΦΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΚYΒΕΡΝΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΟY ΣΤΡΑΤΗ ΤΣΙΡΚΑ του Γιάννη Παπαθεοδώρου

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟY

ΑΓΡΑΦΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΚYΒΕΡΝΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ

ΤΟY ΣΤΡΑΤΗ ΤΣΙΡΚΑ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάιος 2024

Αριθμός σελίδων : 296, Τιμή : 16,90 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-646-9

EΞΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤA την πρώτη έκδοσή της, το βιβλίο αυτό επιστρέφει στην τριλογία του Στρατή Τσίρκα για να φωτίσει μερικές «άγραφες ιστορίες» και αθέατες όψεις των Ακυβέρνητων πολιτειών. Παρακολουθούμε την πολιτική συζήτηση για τη Λέσχη και την απόπειρα προληπτικής λογοκρισίας της τριλογίας από τους κομματικούς μηχανισμούς του ΚΚΕ. Σε ό,τι αφορά τον «σκληρό Απρίλη» του ’44, βλέπουμε πως, ενώ το «κίνημα της Μέσης Ανατολής» στάθηκε αρχικά για τον Τσίρκα η αφορμή να κάνει «τη δουλειά του ιστορικού που δε βρέθηκε», η Νυχτερίδα εξελίχθηκε σε μια αφήγηση γύρω από το τραύμα και τη μνήμη. Τέλος, σε μια εποχή που σηματοδοτεί το τέλος της βρετανικής αποικιοκρατίας στην Αίγυπτο, παρατηρούμε πώς ο Τσίρκας φέρνει με την Αριάγνη στο προσκήνιο τη φωνή των «σιωπηρών ιθαγενών», δείχνοντας, ταυτόχρονα, πόσο συγκρουσιακές αλλά και πόσο αλληλένδετες είναι οι μητροπολιτικές και οι αποικιακές ιστορίες. Με παράλληλες αναγνώσεις στα αρχειακά τεκμήρια και στο μυθιστόρημα, το βιβλίο αυτό εξερευνά τη σχέση λογοτεχνίας και ιστορίας σε ένα από τα πιο εμβληματικά πεζογραφικά έργα του 20ού αιώνα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ αποφοίτησε από το Τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και, στη συνέχεια, εκπόνησε, στο ίδιο τμήμα, τη διδακτορική του διατριβή για τις Ακυβέρνητες πολιτείες του Στρατή Τσίρκα. Με υποτροφία του ΙΚΥ, ολοκλήρωσε τη μεταδιδακτορική του έρευνα γύρω από ζητήματα της καβαφικής κριτικής (Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, ΑΠΘ). Από το 2019 είναι αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει επίσης διδάξει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Η κύρια επιστημονική αρθρογραφία του καθώς και οι συμμετοχές του σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια αφορούν, εκτός από τον Στρατή Τσίρκα και τον Κ. Π. Καβάφη, το έργο πολλών νεοελλήνων λογοτεχνών (19ος-20ός αιώνας). Στη μονογραφία του με τίτλο Ρομαντικά πεπρωμένα. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως “εθνικός ποιητής” (Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009), εξετάζει τη σχέση της «εθνικής ποίησης» με τη Μεγάλη Ιδέα. Από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ κυκλοφορεί, με δική του εισαγωγή, το βιβλίο Η ανάγνωση (2016). Σε συνεπιμέλεια με τον Χρήστο Δερμεντζόπουλο έχει εκδώσει τον συλλογικό τόμο Συνηθισμένοι άνθρωποι. Μελέτες για τη λαϊκή και δημοφιλή κουλτούρα (Opportuna, Αθήνα 2021). Σε μετάφραση του Βάιου Ντάφου και σε συνεργασία με τον Νίκο Κοκκομέλη και τον Αλέξανδρο Κατσιγιάννη, επανεκδόθηκε πρόσφατα το Υπόμνημα του Αδαμάντιου Κοραή (Αμολγός, Αθήνα 2022), πλαισιωμένο από εκτενή μελέτη του συγγραφέα για τις ιδέες του Διαφωτισμού. Από τις Εκδόσεις Άγρα, μόλις κυκλοφόρησε σε νέα έκδοση το βιβλίο του Μάριου Χάκκα Τυφεκιοφόρος του εχθρού με επίμετρο του Γιάννη Παπαθεοδώρου.