Δελτίο Τύπου | Ο ΜΑΝΤΗΣ του Παντελή Μπουκάλα

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Ο ΜΑΝΤΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ, Απρίλιος 2025

Αριθμός σελίδων : 64, Τιμή : 8,50 €

ISBN: 978-960-505-509-7

Ξανακυκλοφορεί μετά από 30 χρόνια το ποιητικό πεζογράφημα του Παντελή Μπουκάλα, ο οποίος πρόσφατα τιμήθηκε με το ΜΕΓΑΛΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας 2024.

Ο Μάντης είναι ένα λαβυρινθώδες, πυκνογραμμένο, μεικτό αλλά νόμιμο, νεωτερικά τουλάχιστον, κείμενο. Η πρόθεση του συγγραφέα είναι έκδηλη: με το πρόσχημα του συστηματικού σχολιασμού του βίου του μάντη Τειρεσία και των γνωστών αλληγοριών που συνδέονται μαζί του, ο λόγος θα αποπειραθεί να παγιώσει σε ένα διευρυμένο πλαίσιο αναφορών συγκεκριμένα φυλετικά ήθη, κειμήλια δράματα και ορισμένα, ορφικά από πλευράς καταγωγής, μυθολογικά ριζώματα. Με τον τρόπο αυτό προσδίδεται στην όλη αίγλη του δίφυλου προσώπου του Τειρεσία μια ακόμη δυναμική, μετωνυμική θα έλεγα, υπόσταση.

- Γιώργος Βέης, Εντευκτήριο, άνοιξη 1995, τχ. 30

Ολόκληρη η 44σέλιδη ποιητική πρόζα διαβάζεται και ακούγεται μουσικά, σαν φούγκα με αναπτύξεις επάλληλων θεμάτων, με ηρακλείτεια διαλεκτική ροή, με δημιουργικό αναχώνεμα πλείστων μορφολογικών στοιχείων και γενών: δημοτικά τραγούδια, σύγχρονη στιχουργική, μοντερνιστική γραφή, έπος και δράμα. Αποφθεγματικός, ορμητικός, πυκνότατος, δραματικός, δημιουργός θάμβους και σκότους, ο ποιητής είναι η Μαντώ (κόρη του Τειρεσία) και ο μάντης μαζί [...] . Ο Μάντης μπορεί να διαβαστεί σαν πραγματοποιημένο επιχείρημα για τη διαχρονία της ελληνικής γλώσσας σαν εννοηματωμένος, επικός Μαλλαρμέ, σαν ανασκαφή, οριζόντια και κατακόρυφη στα άρρητα του φύλου, στη ρομαντική κατάρα της ηδονής σαν επίσκεψη θανάτου σαν τάνυσμα εις ύψος. [...] Θα ήταν λάθος να διαβαστεί ο Μάντης σαν γλωσσικός άθλος (που είναι). Σαν μουσική ακούγεται στα μάτια που τον συλλαβίζουν, σαν ανασκαφή παθών, σαν έκπτυξη σημείων και τεράτων (θαυμάτων, οιωνών) διά της μουσικής. Από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά κείμενα των τελευταίων χρόνων.

- Νίκος Γ. Ξυδάκης, Αθηνόραμα, 10/2/95

ΣΧΕΔΙΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΑΛΕΚΟΣ ΛΕΒΙΔΗΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ γεννήθηκε το 1957 στο Λεσίνι του Μεσολογγίου. Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών. Την τριετία 1987-1990 είχε την επιμέλεια βιβλιοκριτικής σελίδας στην εφημερίδα Η Πρώτη. Από τον Δεκέμβριο του 1990 και για τα επόμενα είκοσι χρόνια επιμελούνταν την ανά Τρίτη σελίδα του βιβλίου στην Καθημερινή, στην οποία και αρθρογραφεί.

Είναι διορθωτής και επιμελητής εκδόσεων.

Υπήρξε μόνιμος συνεργάτης του Πολίτη από το 1978 και έως την παύση της έκδοσής του. Άρθρα και μεταφράσεις του έχουν δημοσιευτεί και στα περιοδικά Η Λέξη, Το Δέντρο, Νέο Επίπεδο, Τεχνοπαίγνιο, Γαλέρα, The Book’s Journal, Ποιητική, Χάρτης κ.ά.

Από το 1980 έχει εκδώσει τα βιβλία ποίησης Αλγόρυθμος, Η εκδρομή της ευδοκίας, Ο μέσα πάνθηρας, Σήματα λυγρά, Ο μάντης, Οπόταν πλάτανος, Ρήματα (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010), Μηλιά μου αμίλητη και Τρείς επί τρία: Εννιά ποιήματα για τον Χαλεπά, τον Θεόφιλο και τον Παπαδιαμάντη. Επίσης, έναν τόμο βιβλιοκριτικών με τίτλο Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου, δύο τόμους υπό τον τίτλο Υποθέσεις, με τις επιφυλλίδες του στην Καθημερινή της Κυριακής, το θεατρικό Το μάγουλο της Παναγίας: Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη, το πεζογράφημα Ο Χριστός στα χιόνια. Εφτά νύχτες στον κόσμο του Αντρέι Ταρκόφσκι, και τους τέσσερις πρώτους τόμους της σειράς «Πιάνω γραφή να γράψω…: Δοκίμια για το δημοτικό τραγού­δι»: 1) Όταν το ρήμα γίνεται όνομα: Η αγαπώ και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών (Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου 2017). 2) Το αίμα της αγάπης: Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση. 3) Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα: Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή. Και 4) Ο έρως και το έθνος: Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. Έλληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι (τομ. Α΄). Όλα τα βιβλία του εκδίδονται από την «Άγρα».

Έχει μεταφράσει τον Επιτάφιο Αδώνιδος του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου Επιτάφιος λόγος : Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας. Έχει επίσης μεταφράσει τα ποιήματα της Σαπφώς για την παράσταση Σαπφώ καταστερωμένη, ένα μουσικό αστροφυσικό ταξίδι (Λόφος Νυμφών, 2023), τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου (ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, 2005), τους Αχαρνείς του Αριστοφάνη (Εθνικό Θέατρο, 2005), τις Τρωάδες (Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2010), τον Κύκλωπα του Ευριπίδη και το ομότιτλο ειδύλλιο του Θεόκριτου (Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, 2017), τις Θεσμοφοριάζουσες (Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, 2018), την Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2019, και Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, 2024) και την Ελένη επίσης του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2021 καὶ 2022).

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά (σε αφιέρωμα του περιοδικού Poesia του Μιλάνου, Νοέμβριος 2014), στα πολωνικά (η μετάφραση των Ρημάτων εκδόθηκε στο Γκντανσκ το 2014), τα αγγλικά, τα αλβανικά, τα αραβικά, τα ισπανικά (Pantelis Bukalas, En el exilio de la lengua, μετάφραση José Antonio Moreno Jurado, 2023), τα καταλανικά (στον τόμο La búsqueda del Sur, Βαρκελώνη, 2016), τα γαλλικά (στον τόμο Poètes grecs du 21e siècle, Παρίσι, 2017, και στο βιβλίο Pandelis Boukàlas, Phrases et autres recueils, μετάφρα­ση Michel Volkovitch, 2023) και τα ρωσικά.

Το 2014, στο πλαίσιο της σειράς « Έλληνες ποιητές» της Καθημερινής, είχε την εκδοτική ευθύνη για τους τόμους με το έργο του Κ. Π. Καβάφη, του Γιώργου Σεφέρη, του Μανόλη Αναγνωστάκη, του Ανδρέα Εμπειρίκου και του Νίκου Εγγoνόπουλου (εισαγωγή και ανθολόγηση).

Έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων 2024.

Φωτογραφία συγγραφέα: ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ