Τετάρτη 20 Απριλίου 2022

Δελτίο Τύπου | Ο ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΜΠΑΡΤΦΟΥΣ του Aharon Appelfeld

AHARON APPELFELD

Ο ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΜΠΑΡΤΦΟΥΣ

Μετάφραση : ΜΑΓΚΥ ΚΟΕΝ

Επίμετρο: ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ


Προσφερόμενο ένθετο φυλλάδιο:
Μια συζήτηση του Α. ΑΠΠΕΛΦΕΝΤ
με τον ποιητή ΜΑΪΚΛ ΜΑΡΤΣ το 1996.

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Απρίλιος 2022
Αριθμός σελίδων : 196, Τιμή : 14,50 Ευρώ
ISBN: 978-960-505-528-8


νέα έκδοση βιβλίου του μεγάλου συγγραφέα ΑΑΡΟΝ ΑΠΠΕΛΦΕΛΝΤ στα ελληνικά.


Με την πάροδο του καιρού έπαψε να θυμώνει, να κάνει δηλώσεις. Έμαθε να αγνοεί τη Ρόζα και δαύτους. Είναι αλήθεια, αυτή η στάση δεν του έκανε καλό. Αποσύρθηκε στα βάθη του εαυτού του, και τα λόγια που άλλοτε χρησιμοποιούσε μαράθηκαν μέσα του. Τώρα δεν έλεγε παρά καμιά λέξη εδώ κι εκεί, και μόνο για πρακτικές ανάγκες.
Στην Ιταλία είχε επιβάλει στον εαυτό του σιωπή. Δεν ήταν εύκολο να σιωπάς εκείνο τον καιρό. Η κάψα της μέρας, τα ποτά, γεννούσαν, μεταξύ άλλων, λόγια, εξομολογήσεις, παράπονα και δικαιολογίες. Έτσι και δεν υπήρχε η δραστηριότητα, η συνεχής δραστηριότητα, οι άνθρωποι θα δέρνονταν μεταξύ τους ανελέητα.
Η πυρετώδης όμως δραστηριότητα τούς είχε μάθει να είναι λιγομίλητοι. Τώρα δεν απόμενε από εκείνες τις σκοτεινές μέρες παρά ένα συνονθύλευμα από νευρικά τικ, σπαράγματα από εφιάλτες, γκριμάτσες και ξέφτια από ομιλίες. Όμως οι έμποροι δεν έπαυαν να κεντούν μύθους.
«Ο Μπάρτφους, δεν ξέρεις τον Μπάρτφους;»
«Ναι, τον ξέρω. Έχει αλλάξει πολύ. Χρόνια τώρα τον παρακολουθώ».
Ή άλλοτε πάλι, με κούφιο θαυμασμό: «Έχει αλλάξει πολύ!»
Τους απέφευγε σαν κυνηγημένος. […]
 
[…] Η λογομαχία περιστρεφόταν τότε γύρω από δύο λέξεις, έλεος και γενναιοδωρία. Ο Σμούγκλερ είχε απορρίψει με βδελυγμία τη λέξη «έλεος». Είχε απαιτήσει ώς και να απαγορευτεί η χρήση της. Όσο για τη γενναιοδωρία
, είχε ουκ ολίγες επιφυλάξεις. Ο Μπάρτφους θυμήθηκε ότι κάποιος του είχε πει, σχετικά με κάτι άλλο, ότι οι λέξεις που άλλοτε μας χρησίμευαν τώρα ήταν απαγορευμένες, σαν μια κλεμμένη ηδονή.

ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΧΩΡΑ στο σύγχρονο Ισραήλ, Ο Αθάνατος Μπάρτφους είναι ίσως το πιο βαθύ και δυνατό πορτραίτο επιζώντος του Ολοκαυτώματος που γράφτηκε ποτέ.
Ο Άαρον Άππελφεντ χρησιμοποιεί τις τεχνικές της παράλειψης και της έμμεσης αναφοράς, που τελειοποίησε σε αριστουργήματα όπως το Badenheim 1939 και το To the Land of the Cattails, για να αφηγηθεί την ιστορία του Μπάρτφους « του αθάνατου », όπως αινιγματικά τον αποκαλούν λόγω της εμπειρίας του στα ναζιστικά στρατόπεδα.
Πολίτης πλέον του Ισραήλ, πατέρας δύο κοριτσιών και εγκλωβισμένος σε έναν άπελπι γάμο, ο Μπάρτφους αγωνίζεται να καταπιέσει συναισθήματα και αναμνήσεις που του προκαλούν φόβο και αποστροφή, ενώ προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή την ηρεμία, την αξιοπρέπεια και τη συμπόνια που είναι απαραίτητες για κάθε ανθρώπινο ον. Ο Αθάνατος Μπάρτφους είναι η σκληρή και αλησμόνητη σπουδή ενός ανθρώπου που έχει φτάσει στα τραγικά του όρια.

Ο Αθάνατος Μπάρτφους είναι πολύ σκληρό βιβλίο για τους επιζώντες, το οποίο – κατηγορηματικά- μόνο όποιος μοιράστηκε την ίδια μοίρα μαζί τους, όπως ο Άππελφελντ, έχει ηθικό δικαίωμα να το γράψει. Δεν είναι σκληρό μονάχα για τον τρόπο, διόλου τιμητικό, με τον οποίο τους παρουσιάζει, αλλά και για τα ερωτήματά του : «Σάμπως ο πόλεμος μάς έκανε καλύτερους ανθρώπους;» ή «Τί κάναμε εμείς, οι επιζώντες της Σοά; Άραγε η τρομερή εμπειρία μάς άλλαξε καθόλου;»

Επέζησαν όσοι επέζησαν, αλλά δεν μπορούσαν πια να ζήσουν. Ο Μπάρτφους, ένας από αυτούς, απαιτεί από τον εαυτό του περισσότερη γενναιοδωρία. Δεν τα κατάφερε να την εκφράσει. Ας είναι αυτός ένας πρόσθετος λόγος, φίλε αναγνώστη, να είμαστε εμείς πιο γενναιόδωροι στην κρίση μας για τον βασανισμένο Μπάρτφους.

ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ

 

«Αυτό που έχει καταφέρει ο Άαρον Άππελφελντ στα πάνω από είκοσι μυθιστορήματά του είναι να υφάνει, σαν μια μεγάλη θεραπευτική αράχνη, το ονειρικό υφαντό των πιστών και των άπιστων […] των τυφλών που δεν είδαν τη μοίρα τους να έρχεται και εκείνων που επέζησαν και δεν σταματούν να τη βλέπουν μπροστά τους. Οι ιστορίες του δεν εισέρχονται ποτέ στο χώρο των στρατοπέδων –ό,τι συνέβη εκεί, λέει ο Άππελφελντ, είναι υπερβολικά εξωπραγματικό ακόμα και για τη λογοτεχνία–, αλλά κινούνται γύρω από αυτή τη μεγάλη, σιωπηλή, μαύρη, δυνατά μαγνητική τρύπα».

RITA KASHNER, Τhe Washington Post Book World

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΑΑΡΟΝ ΑΠΠΕΛΦΕΛΝΤ, Ισραηλινός συγγραφέας, επιζών της Σοά και μια από τις πιο σημαντικές φωνές της λογοτεχνίας στη χώρα του, γεννήθηκε το 1932 σε ένα χωριό κοντά στην άλλοτε αυστροουγγρική, ρουμανική και τώρα ουκρανική πόλη Τσερνόβιτσι στη Βουκοβίνα. Η μητέρα του δολοφονήθηκε από τους Ναζί. Ο Άππελφελντ μαζί με τον πατέρα του εκτοπίστηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το έσκασε το 1942 και επιβίωσε για τρία χρόνια μέσα στα δάση, « υιοθετημένος από μια συμμορία Ουκρανών παρανόμων ». Έγινε « παιδί της κουζίνας » για εννέα μήνες στον Κόκκινο Στρατό, τον οποίο άφησε το 1945. «Κανείς δεν ήθελε ορφανά στην Ευρώπη. Το μόνο μέρος που μπορούσαμε να πάμε ήταν η Παλαιστίνη », είπε ο συγγραφέας σε συνέντευξή του. Έζησε για ένα διάστημα σε στρατόπεδο εκτοπισμένων στην Ιταλία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στο Ισραήλ, ξαναβρίσκει τον πατέρα του, για τον οποίο πίστευε ότι ήταν νεκρός, αλλά που επίσης είχε επιζήσει από τη ναζιστική βαρβαρότητα. Το πρώτο του βιβλίο δημοσιεύθηκε το 1962 και ακολούθησαν περισσότερα από σαράντα έργα, μυθιστορήματα και συλλογές ποιημάτων. Στην αυτοβιογραφία του Ιστορία μιας ζωής (1999) αφηγείται πως επέζησε από το Ολοκαύτωμα.
Αρνήθηκε να χαρακτηριστεί ως συγγραφέας του Ολοκαυτώματος, παρόλο που έδωσε φωνή σε όσους δεν επέζησαν. « Δεν μπορείς να είσαι συγγραφέας του θανάτου. Το να γράφεις προϋποθέτει ότι είσαι ζωντανός », είπε.
Δίδαξε λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν στην Μπέερσέβα, στο νότιο Ισραήλ, από το 1979 μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Ο φίλος του Αμερικανός συγγραφέας Φίλιπ Ροθ τον έκανε χαρακτήρα στο μυθιστόρημά του Επιχείρηση Σάυλωκ.
Το έργο του, αφιερωμένο σε μεγάλο βαθμό στη ζωή των Εβραίων στην Ευρώπη πριν και κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Βραβεύτηκε σε πολλές χώρες του κόσμου. Μεταξύ άλλων, τιμήθηκε με το Βραβείο Ισραήλ το 1983, το Βραβείο Harold U. Ribelow το 1987 και με το Prix Médicis στη Γαλλία το 2004 για την αυτοβιογραφία του.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του Τσίλι: ζωή στη σκιά του θανάτου, Απρόσμενη αγάπη, Μπάντενχαϊμ 1939 και Ιστορία μιας ζωής. Πέθανε το 2018 σε ηλικία ογδονταπέντε ετών.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ  ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ
SEAN SCULLY, Lost Door in Ireland, 1999.
Εκτύπωση cibachrome, 68X101,6 εκ. ( λεπτομέρεια).

Τρίτη 19 Απριλίου 2022

Δελτίο Τύπου | ΣΑΤΙΡΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - ΟΙ ΕΙΡΩΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΒΥΡΩΝΑ του Διονύση Καψάλη

 



ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΑΨΑΛΗΣ

ΣΑΤΙΡΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΟΙ ΕΙΡΩΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΒΥΡΩΝΑ




Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Απρίλιος 2022
Αριθμός σελίδων : 80, Τιμή : 9,50 Ευρώ
ISBN: 978-960-505-540-0

 


κυκλοφορεί ένα νέο σπουδαίο λογοτεχνικό δοκίμιο τού πολλαπλώς βραβευμένου Διονύση Καψάλη (μεταξύ άλλων και με το φετινό Κρατικό Βραβείο Ποίησης), μετά το περσινό δοκίμιό του Τί σήμαινε γι’αυτούς ο Δάντης – Το βουερό μελίσσι της «Θείας Κωμωδίας», που κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της επετείου των 700 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή.
 

Ο ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΣ ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ
είναι το σημείο όπου μπορούμε να σκεφτούμε πως αρχίζει η ειρωνική διάβρωση ( όχι η ανατροπή ) του ρομαντισμού. Απέναντι στην αξίωση αυθεντικότητας, που την αφουγκράζεται και την αισθάνεται να διαποτίζει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του έργου του, ο Βύρων θα επιστρατεύσει τη μηχανή της σάτιρας αλλά και τις λεπτότερες διευθετήσεις της ειρωνείας και θα τις εγκαταστήσει μέσα στον πυρήνα μιας νέας ποιητικής αυτοσυνειδησίας. Σε αυτό θα αποδειχτεί ο λιγότερο ρομαντικός από τους ρομαντικούς ποιητές, εντέλει δε, στον Δον Ζουάν, και ο λιγότερο βυρωνικός, μολονότι δεν χωρεί αμφιβολία ότι το μεγάλο κωμικό έπος αποτελεί για τον ίδιο τον Βύρωνα –όσο και για τον σημερινό αναγνώστη του– τη φυσική συνέχεια του προηγούμενου έργου του, την προέκταση και την κορύφωσή του. Αρκεί στην κορύφωση αυτή ν᾽ ακούσουμε, χωνεμένο μέσα στις περιελίξεις της ειρωνείας και υπό τους τόνους μιας αφ᾽ υψηλού θέασης των ανθρωπίνων, το ανάκρουσμα ενός τρόμου που μετά τον ρομαντισμό θα έρχεται όλο και πιο κοντά μας : τον τρόμο του μηδενισμού, της ηθικής ερήμωσης. Γι᾽ αυτό και το μακροσκελές αυτό έπος μπορεί να είναι τόσο λυτρωτικά ανάλαφρο αλλά και τόσο βαθιά συγκινητικό – τόσο καίριο για το υπόλοιπο της λογοτεχνίας, όσο διαρκέσει ακόμα, έμμετρης και πεζής.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΑΨΑΛΗΣ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε κλασική και αγγλική φιλολογία στις ΗΠΑ (1970-1974) και νεοελληνική φιλολογία στο Λονδίνο (1981-1984), όπου επίσης δίδαξε για δύο χρόνια.
Από το 1978 έχει δημοσιεύσει εικοσιτέσσερα ποιητικά βιβλία (όλα, εκτός του πρώτου, στις Εκδόσεις Άγρα), δέκα τόμους με δοκίμια, μια επιλογή από τα Σονέτα του Σαίξπηρ, ποιήματα της Έμιλυ Ντίκινσον και  του Κόλεριτζ, χαϊκού του Ίσσα και του Μπασό, το Χειμωνιάτικο ταξίδι του Βίλχελμ Μύλλερ, τον Έρωτα του ποιητή του Χάινριχ Χάινε κ.α. Μετέφρασε για το θέατρο τα έργα  του Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Ο βασιλιάς Ληρ, Οθέλλος, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, Περικλής, Άμλετ, Η κωμωδία των παρεξηγήσεων, καθώς και τις Ευτυχισμένες μέρες του Σάμιουελ Μπέκετ. 
Εργάστηκε στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, όπου από τον Νοέμβριο του 1999 μέχρι το 2021 κατείχε τη θέση του διευθυντή.
Είναι επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 2015 και έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων το 2017 και το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2021 για τις Σημειώσεις για τη μουσική του κόσμου.

 

ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ
RICHARD WESTALL Λόρδος Βύρων,
λάδι σε καμβά, 91,4 x 71,1 εκ., 1813.

  

ΑΛΛΑ ΔΟΚΙΜΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΚΑΨΑΛΗ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ