ΟΙ ΝΕΥΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ των Sigmund Freud, Sándor Ferenczi, Karl Abraham, Ernst Simmel

SIGMUND FREUD / SÁNDOR FERENCZI

KARL ABRAHAM / ERNST SIMMEL

ΟΙ ΝΕΥΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Εισαγωγή: GUILLAUME PIKETTY

Μετάφραση : ΣΟΦΙΑ ΛΕΩΝΙΔΗ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Οκτώβριος 2021

Αριθμός σελίδων : 160, Τιμή : 14,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-501-1

TOΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1918 ΣΤH ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ, το 5ο Διεθνές Ψυχαναλυτικό Συνέδριο οργανώνει ειδικό αφιέρωμα στις νευρώσεις του πολέμου. Ομιλητές ο Σάντορ Φερέντσι, ο Καρλ Άμπραχαμ και ο Έρνστ Ζίμμελ, οι οποίοι υπηρέτησαν ως γιατροί στον πόλεμο από την αρχή του και έκαναν καίριες παρατηρήσεις. Οι επισημάνσεις τους σχετικά με τα ψυχικά τραύματα ώθησαν τον Φρόυντ να γράψει την εισαγωγή στα πρακτικά του συμποσίου· μάλιστα αισθάνθηκε την ανάγκη να επανέλθει στα σοβαρά αυτά θέματα στο Πέρα από την αρχή της ευχαρίστησης. Το βιβλίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ιστορικούς που μελετούν το ζήτημα του πολέμου και την έξοδο από αυτόν, αλλά και για τους ψυχιάτρους, τους ψυχαναλυτές, τους ψυχολόγους, τους κοινωνικούς λειτουργούς και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, που υποδέχονται, ακούν, συντρέχουν και φροντίζουν σήμερα τους στρατιώτες και τους άμαχους πληθυσμούς οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με νέες κάθε φορά μορφές πολεμικής βίας.

Εξαιτίας της διάρκειάς του, της εξέλιξης της τακτικής και των στρατηγικών, όπως επίσης και της βίας της οποίας υπήρξε το θέατρο, ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος πέρασε σε ένα νέο επίπεδο. Στο πεδίο μάχης, η ένταση του πυρός, συνδεδεμένη με τη μαζική χρήση των πολυβόλων και του πυροβολικού, είχε ως αποτέλεσμα μία νέα μορφή σωματικών βλαβών, στην όραση και στην όσφρηση. Η χρήση, σε περίπτωση ανάγκης, των αιχμηρών όπλων κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών συμπλήρωσε μια εικόνα υπέρμετρης βίας. Επισημαίνουμε όμως ότι οι μαχητές στο μέτωπο δεν υπήρξαν οι μόνοι που επλήγησαν σοβαρά από τη βία. Οι αιχμάλωτοι πολέμου υπήρξαν επίσης θύματα βίας, όπως και οι πολίτες, εκτεταμένα και συστηματικά, πολύ περισσότερο από όσο πιστεύουμε, τόσο κατά τις περιόδους επιδρομών και απόσυρσης των στρατιωτών όσο και εξαιτίας των εξόδων από τις πόλεις και τα χωριά, του άγχους που συνδέεται με την ανασφάλεια της μοίρας αγαπημένων προσώπων που είχαν επιστρατευτεί ή που χάθηκαν στο μέτωπο, με το πένθος, τους βομβαρδισμούς και τα μπλόκα, τη στρατιωτική κατοχή, ακόμα και τις απελάσεις και τις σφαγές.

Οι ψυχικές διαταραχές που απορρέουν από το πεδίο της μάχης υπήρξαν αντικείμενο πολλών περιγραφών, ήδη από την αρχαιότητα. Πράγματι, η εξάντληση, η βαρβαρότητα των συγκρούσεων, ο έντονος φόβος, ακόμα και ο απόλυτος τρόμος, η προοπτική του θανάτου η ενός τραυματισμού, η ιδέα του να πρέπει να σκοτώσει κανείς αποτελούν πηγή συγκινησιακών κλονισμών και καταστάσεων ψυχικής εξάντλησης, σε βαθμό που ενδέχεται να εμποδίσουν προσωρινά η οριστικά τους πολεμιστές να συνεχίσουν την αποστολή τους.

Το ζήτημα είναι εξαιρετικά επίκαιρο, η πρόκληση υπερβαίνει τα μεμονωμένα περιστατικά και αφορά ολόκληρες κοινωνίες, οι οποίες πλήττονται τις περισσότερες φορές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπως αποδεικνύεται από τα κείμενα του τόμου, μία τέτοιου είδους πρόκληση δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο από έναν συγκεκριμένο κλάδο. Αντίθετα, συνδυαστικές έρευνες, με τη συμβολή των στρατιωτικών, των ανθρωπολόγων και κοινωνιολόγων, καθώς και των γιατρών, των ψυχιάτρων, των ψυχολόγων και των ψυχαναλυτών, θα μπορέσουν ίσως να συμβάλουν ώστε ν’ απομακρύνουν τα φαντάσματα του πολέμου. 

 - Από την εισαγωγή του GUILLAUME PIKETTY

« Όπως είπα προηγουμένως, στα περισσότερα περιστατικά, τα πόδια είναι αυτά που τρέμουν, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις –όπως μπορείτε να διαπιστώσετε– η παραμικρή κινητική προσπάθεια συνοδεύεται με τρόμο ολόκληρου του μυϊκού συστήματος. Το περπάτημα αυτών που τρέμουν είναι το πιο εντυπωσιακό· σου δίνει την εντύπωση σπαστικής παράλυσης· εντούτοις, οι διάφοροι συνδυασμοί τρόμου, δυσκαμψίας και αδυναμίας προκαλούν κάποια εξαιρετικά ιδιόμορφα είδη βαδίσματος, τα οποία μόνο ο κινηματογράφος θα μπορούσε να αναπαραστήσει. Οι περισσότεροι ασθενείς διηγούνται ότι αρρώστησαν μετά από έκρηξη οβίδας που εξερράγη πολύ κοντά τους· ελάχιστοι από αυτούς εξηγούν ότι η αρρώστια τους οφείλεται σ’ ένα έντονο και βίαιο κρυολόγημα (βουτιά σε παγωμένο νερό, ορθοστασία στο ύπαιθρο με βρεγμένα ρούχα)· οι υπόλοιποι επικαλούνται διάφορα ατυχήματα, η ότι αρρώστησαν από την υπερβολική προσπάθεια που είχαν καταβάλει στο πεδίο μάχης. Τα θύματα από έκρηξη οβίδας μιλούν για ένα «κύμα» που τους ισοπέδωσε, άλλοι σκεπάστηκαν εν μέρει κάτω από το χώμα που σηκώθηκε από την ανατίναξη. […]

 

» Γνωρίζουμε ότι ο φυσιολογικός οργανισμός διαθέτει επίσης παρόμοια εργαλεία προστασίας. Τα συμπτώματα του φόβου, της αδυναμίας σε κινητικό επίπεδο, του τρόμου, της σπασμωδικής ομιλίας, μοιάζουν με χρήσιμους αυτοματισμούς και θυμίζουν ζώα που προσποιούνται ότι είναι νεκρά σε περίπτωση κινδύνου ».

–ΣΑΝΤΟΡ ΦΕΡΕΝΤΣΙ

3.000 ΕΥΡΩ του Thomas Melle [ μυθιστόρημα ]

 

THOMAS MELLE

3.000 EYΡΩ

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Μετάφραση : ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪΤΑΝΗ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Οκτώβριος 2021

Αριθμός σελίδων : 224, Τιμή : 16,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-483-0

 

Τις τελευταίες εβδομάδες, όταν ο Άντον ονειρεύεται, ονειρεύεται τα παλιά όπως δεν ήταν ποτέ. Εναλλακτικές εκδοχές της νεότητάς του: τα ίδια πρόσωπα, αλλά εντελώς φανταστικά γεγονότα. Κοιμάται με τα κορίτσια που ποτέ δεν μπορούσε να έχει, σώζει φίλους που δεν είναι πια στη ζωή του, γιορτάζει τις επιτυχίες που δεν είχε ποτέ. Θαλασσόξυλα ξεβρασμένα από την εποχή όπου όλα ακόμη φάνταζαν εφικτά.

 
 

Ο Άντον κάθεται σε ένα παγκάκι και περιμένει. Μπορεί η Ντενίζ να ψήνεται να πιεί ένα ποτηράκι μαζί του, μπορεί και όχι. Αξίζει πάντως την προσπάθεια. Δεν έχει βγει ποτέ του ραντεβού με ταμία σούπερ μάρκετ. Κι όμως, όταν ήταν παιδί έκανε παρέα με εργατόπαιδα, αφού κι ο ίδιος εργατόπαιδο ήταν. Αλλά το απολυτήριό του με καλό βαθμό και οι σπουδές Νομικής που άρχισε τον απομάκρυναν βίαια από την ίδια του την κοινωνική τάξη και – και τί ; Τον ανέβασαν σε άλλο κοινωνικό επίπεδο ; Τον οδήγησαν σε αχαλίνωτη άνοδο ; Όχι, τον παράτησαν στο περίπου, δεν πάτησε στην πραγματικότητα πουθενά. Ο Άντον είναι αταξικός, πράγμα που φυσικά δεν ισχύει, πάντοτε όμως έτσι ένιωθε, ένας μπάσταρδος ανάμεσα στις τάξεις, σε αριστοκρατικές παρέες εξίσου άνετα αλλά και χαμένος όπως και στο εργατικό μπαρ. Πάντως την Ντενίζ τη βρίσκει ευχάριστη και, ναι, σέξυ. Αυτό το γατίσιο, το σκληρό, το απόμακρο που έχει τον ερεθίζει. Θα μπορούσε να φανταστεί να περάσει μερικές όμορφες ώρες μαζί της. Ή και κάτι παραπάνω. Το μόνο που θα έπρεπε να αγνοήσει θα ήταν το πήρσινγκ.

Η Ντενίζ δεν τα βγάζει ακριβώς πέρα με τη ζωή της. Δουλεύει σε ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ, η κόρη της η Λίντα συχνά την κουράζει · χρόνια τώρα θέλει να πάει στη Νέα Υόρκη, η επιθυμία της αυτή όμως δεν είναι παρά ένα όνειρο – έστω και παρήγορο. Με τα λεφτά που βγάζει από τα γυρίσματα μιας ταινίας πορνό, θέλει επιτέλους να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα, η αμοιβή της όμως καθυστερεί.

Ο Άντον, ένας αποτυχημένος και καταχρεωμένος πρώην φοιτητής της Νομικής που κοιμάται σε ξενώνα αστέγων, εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στο ταμείο της Ντενίζ. Οι δυο τους πλησιάζονται πολύ προσεκτικά. Η Ντενίζ, οργισμένη αλλά περήφανη, παλεύει να βρει το δίκιο της και μια καλύτερη τύχη για την κόρη της, κι ο Άντον αντιστέκεται στη χρεοκοπία, συναντώντας φτασμένους φίλους απ’ το παρελθόν και ανοιγοκλείνοντας μια χαραμάδα ελπίδας. Μεταξύ τους αναπτύσσεται ένας έρωτας τρυφερός και σχεδόν αδύνατος. Και οι δύο προσπαθούν να ανοιχτούν, όμως όταν η Ντενίζ παίρνει επιτέλους τα λεφτά της και η δίκη του Άντον για τα χρέη του πλησιάζει, βρίσκονται αντιμέτωποι με το ερώτημα πόση εγγύτητα χωράει τελικά στη ζωή τους…

Ο Τόμας Μέλλε γράφει για έναν έρωτα στο περιθώριο της κοινωνίας, για την ανθρώπινη ύπαρξη σε όλη της την ευαισθησία και την άγρια ομορφιά– ένα τρυφερό και έντονο μυθιστόρημα για δυο ανθρώπους και για το ερώτημα τί αξία έχουν τρεις χιλιάδες ευρώ.

«Άλλα κείμενα ακκίζονται κουνώντας κόκκινα πανιά, τούτο δω όμως μυρίζει πραγματικό κίνδυνο. Αν το μαχαιρώσεις, θα ματώσει. Άλλοι συγγραφείς είναι αθλητικοί, τούτος δω όμως έχει δύναμη».

–ROBIN DETJE

 

«Ένας ζογκλέρ των φράσεων σε ένα εργαστήριο λέξεων. Βιρτουόζος από κάθε άποψη».

–BJORN HAYER , εφημ. Die Welt

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο ΤΟΜΑΣ ΜΕΛΛΕ γεννήθηκε το 1975 στη Βόννη. Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και φιλοσοφία στο Τύμπινγκεν, το Ώστιν του Τέξας και το Βερολίνο. Έχει γράψει πολυάριθμα θεατρικά έργα, που έχουν παρασταθεί πολλές φορές, και έχει μεταφράσει, μεταξύ άλλων, το μυθιστόρημα του William T. Vollmann Whores for Gloria. Για τη συλλογή διηγημάτων Raumforderung (2007) πήρε το Βραβείο Ενίσχυσης (Forderpreis) του Λογοτεχνικού Βραβείου της Πόλης της Βρέμης (Bremer Literaturpreis). Το πρώτο του μυθιστόρημα, Sickster (2011), ήταν υποψήφιο για το Γερμανικό Βραβείο Βιβλίου (Deutscher Buchpreis) και διακρίθηκε με το Βραβείο Φράντς Χέσσελ (Franz-Hessel-Preis). Το παρόν βιβλίο έφτασε στη βραχεία λίστα για το Γερμανικό Βραβείο Βιβλίου, όπως και το επόμενο έργο του, το μυθιστόρημα Die Welt im Rucken (2016), όπου ο συγγραφέας μιλάει για τη διπολική διαταραχή του. Ο Τόμας Μέλλε ζει στο Βερολίνο.

ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΓΙΑΝΝΑ ΑΝΔΡΕΑΔΗ

Από το βιβλίδιο Παράθυρα στη νύχτα, 2021

Δελτίο Τύπου | ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗ ΜΟΥ του Georges Simenon

 

GEORGES SIMENON

ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗ ΜΟΥ

Μετάφραση: ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΚΑΡΩΦ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Οκτώβριος 2021

Αριθμός σελίδων : 296 , Τιμή : 14,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-505-484-7

Είμαστε σχεδόν οι ίδιοι άντρες, δικαστά μου. Και χρειάζεται να επιμείνω σ’ αυτή τη λεπτομέρεια. Από πλευράς μου, δεν έμπαινα συχνά στον κόπο να ενδιαφερθώ για τη δίκη μου. Μήπως έχει να κάνει με το γεγονός ότι όλη αυτή η παρωδία ελάχιστη σχέση είχε με την πραγματικότητα ; […]
Λοιπόν, δικαστά μου, νομίζω ότι μόλις βρήκα την ακριβή λέξη άθελά μου. Η σύζυγός μου η Αρμάντ είναι αξιοπρεπής. Είναι η αξιοπρέπεια προσωποποιημένη. Και τώρα, προσπαθήστε να φανταστείτε επί δέκα συνεχή χρόνια το καθημερινό τετ-α-τετ με την Αξιοπρέπεια, προσπαθήστε να δείτε στο κρεβάτι τον εαυτό σας με την Αξιοπρέπεια. […] Στην ουσία, για πάρα πολλά χρόνια, είχα ζήσει χωρίς να το αντιλαμβάνομαι. Είχα κάνει με μεγάλη σχολαστικότητα, όσο καλύτερα μπορούσα, όλα όσα μου είχαν πει να κάνω. Χωρίς να ψάχνω το λόγο. Χωρίς να αναζητώ να καταλάβω.
[…] Ξαφνικά παρατήρησα ότι ήταν η πρώτη φορά που βρισκόμουν έτσι, βράδυ, σε ταξί με μια άγνωστη. Έβλεπα αμυδρά την γκριζωπή σκιά τού προσώπου της, την κόκκινη καύτρα του τσιγάρου, τα γόνατα και την αρχή της γάμπας μέσα από τις ανοιχτόχρωμες μεταξωτές κάλτσες. Οσφραινόμουν τη μυρωδιά του καπνού της, των ρούχων της, των βρεγμένων μαλλιών της. Αν υπήρξε κάποια αναστάτωση –και είναι όντως πολύ αβέβαιο– συνέβη εξαιτίας της μυρωδιάς των βρεγμένων μαλλιών.
[…] Ίσως είναι η πρώτη γυναίκα που αγάπησα.
[…] Ξέσπασα, δικαστά μου. Όχι μόνο εναντίον της Αρμάντ. Εναντίον όλων σας, εναντίον της ζωής έτσι όπως την αντιλαμβάνεστε, εναντίον της ιδέας που έχετε για την ένωση δύο ανθρώπων και τους παροξυσμούς στους οποίους μπορούν να φτάσουν.

 

Ένας επαρχιακός γιατρός, που ζει μια συμβατική οικογενειακή ζωή, προβαίνει, μετά την καταδίκη του, σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση στον δικαστή του, χωρίς την αναζήτηση κανενός οίκτου. Γράφει για ό,τι τον οδήγησε στον φόνο, για ένα εκτός ορίων και ελέγχου πάθος ερωτικό. Ένα από τα γνωστότερα μυθιστορήματα  του Σιμενόν, με τη συγκλονιστική ανατομία ενός φόνου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο Ζωρζ Σιμενόν, Βέλγος γαλλόφωνος συγγραφέας, γεννήθηκε στη Λιέγη το 1903. Αποφάσισε από νωρίς να αφοσιωθεί στη συγγραφή. Στα δεκαέξι του χρόνια έγινε δημοσιογράφος στη La Gazette de Liège. Το πρώτο μυθιστόρημά του, που το υπέγραψε με το ψευδώνυμο Georges Sim, εκδόθηκε το 1921: Au pont des Arches, petite histoire liégeoise. Το 1922 εγκαταστάθηκε με τη ζωγράφο σύζυγό του στο Παρίσι, όπου έγραψε ιστορίες και μυθιστορήματα σε συνέχειες, κάθε λογοτεχνικού είδους. Μεταξύ του 1923 και του 1933 δημοσιεύτηκαν σχεδόν διακόσια μυθιστορήματά του, πάνω από χίλιες ιστορίες και απειράριθμα άρθρα του. Το 1929 ο Σιμενόν σχεδιάζει τον πρώτο Μαιγκρέ : Πιέτρ ο Λετονός. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στις εκδόσεις Fayard το 1931 και ο επιθεωρητής Μαιγκρέ έγινε σύντομα εξαιρετικά δημοφιλής.
Ο Σιμενόν έγραψε συνολικά εβδομηνταδύο περιπέτειες με τον Μαιγκρέ (καθώς και πολλές συλλογές διηγημάτων – μέχρι τον τελευταίο Μαιγκρέ το 1972, Ο Μαιγκρέ και ο κύριος Σαρλ). Λίγο αργότερα, ο Σιμενόν άρχισε να γράφει αυτά που ονόμαζε « μυθιστορήματα-μυθιστορήματα » ή « σκληρά μυθιστορήματα »: πάνω από εκατόν δέκα τίτλους, από το Ξενοδοχείο της Αλσατίας (1931) μέχρι τους Αθώους (1972), με πιο γνωστά τα έργα Το σπίτι στο κανάλι (1933), Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν (1938 – Άγρα, 2004), Ο δήμαρχος της Φυρν (1939), Οι άγνωστοι μέσα στο σπίτι (1940 – Άγρα, 2011), Τρία δωμάτια στο Μανχάτταν (1946 – Άγρα, 2007), Γράμμα στον δικαστή μου (1947), Το χιόνι ήταν βρόμικο (1948 – Άγρα, 2011), Ο ανθρωπάκος από το Αρχαγγέλσκ (1956 – Άγρα, 2009), Η φυγή του κυρίου Μοντ (1945 – Άγρα, 2012), Ο θάνατος της Μπελλ (1952 – Άγρα, 2012), Ο Γάτος (1967 – Άγρα, 2010), Σεληνιασμός (1933 – Άγρα, 2013), Στριπτήζ (1958 – Άγρα, 2015), Ο άνθρωπος από το Λονδίνο (1933 – Άγρα, 2014), Μπέττυ (1961 – Άγρα, 2016), Οι δαίμονες του πιλοποιού (1949 – Άγρα, 2019) κ.ά. Παράλληλα με αυτή την εντατική λογοτεχνική δραστηριότητα, ταξιδεύει συνεχώς· εγκαταλείπει το Παρίσι και εγκαθίσταται στη Σαρέντ και κατόπιν, κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, στη Βαντέ. Το 1945 αφήνει την Ευρώπη για την Αμερική, όπου θα διαμείνει δέκα χρόνια. Επιστρέφει έπειτα στη Γαλλία και εγκαθίσταται οριστικά στην Ελβετία. Από το 1972 αποφασίζει να σταματήσει το γράψιμο. Με τη χρήση ενός μαγνητοφώνου αφοσιώθηκε έκτοτε στις εικοσιδύο Υπαγορεύσεις του και κατόπιν συνέταξε τα ογκώδη απομνημονεύματά του Mémoires intimes (1981). Πέθανε στη Λωζάννη το 1989. Πολλά μυθιστορήματά του έχουν διασκευαστεί για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

ΕΙΚΟΝΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Βασισμένη σε μια ιδέα του Γιώργου Χατζημιχάλη,

σε εφαρμογή του εργαστηρίου A4 Art & Design

ΑΛΛΑ «ΣΚΛΗΡΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΣΙΜΕΝΟΝ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ