Δελτίο τύπου | ΦΡΑΟΥΛΕΣ του Joseph Roth

JOSEPH ROTH

ΦΡΑΟΥΛΕΣ


Μετάφραση: ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ


Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Φεβρουάριος 2020
Αριθμός σελίδων : 104,  Τιμή : 10,50 Ευρώ
ISBN: 978-960-505-431-1

Ο πόλεμος και η πείνα την ξεκλήρισαν τη μικρή μας πόλη. Και σήμερα βόσκουν γελάδια εκεί που πριν έπαιζαν παιδιά.

Είναι παράξενο να χάνεις την πόλη όπου γεννήθηκες. Νιώθεις σαν να 'σαι εκατό φορές εκατό χρονών, σαν να ξαναγυρίζεις από τον τάφο. Όταν με ρωτούν πού γεννήθηκα δεν ξέρω τί ν' απαντήσω. Κι επειδή ο τόπος μου δεν υπάρχει πια, δεν έχω πατρίδα πουθενά, πουθενά δεν είμαι σπίτι μου.

Στην ίδια κατάσταση είναι κι ο φίλος μου Ναφτάλι Κρόυ, αλλά αυτός δεν δίνει σημασία. Ο Ναφτάλι Κρόυ είναι όπου γη και πατρίδα και σίγουρα σήμερα νιώθει εκεί που είναι σαν στο σπίτι του, σαν να 'ταν γέννημα θρέμμα του Μπουένος Άιρες.

✤

Τα εφτά αδέρφια μου έφυγαν από το σπίτι, από τον τόπο. Ο πρώτος έγινε μποξέρ στην Αμερική, ο δεύτερος λιμενεργάτης στην Οδησσό, ο τρίτος πήγε στρατιώτης – και σκοτώθηκε –, ο τέταρτος έγινε παραγιός στον σιδερά κάποιου χωριού, ο πέμπτος πήγε στην Αγία Πετρού­πολη, κατασκεύαζε βόμβες, φαίνεται πως μία έσκασε στα χέρια του, ο έκτος τουφεκίστηκε για παραδειγματισμό το 1917, ο έβδομος είναι οδοντοτεχνίτης στο Μεξικό. Τον λένε Γκάμπριελ, είναι παντρεμένος και μου γράφει δύο φορές το χρόνο. Εγώ κράτησα ένα άλογο, ένα αμάξι, το έλκηθρο και το ωραίο καμουτσίκι.

Η ΓΑΛΙΚΙΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ο Γιόζεφ Ροτ σ' ετούτο το μακρο­σκελές μυθιστορηματικό σπάραγμα είναι η μυθική Γαλικία, στα ιστορικά σύνορα της παλαιάς ανατολικής επαρχίας της Αυστρο-Ουγγαρίας, που δεν έχει πάψει να τον στοιχειώνει από το Hotel Savoy (1924) και μετά. Οι κάτοικοί της παρελαύνουν εμπρός μας, σοφοί και τρελοί, ντόπιοι, πρόσφυγες και περαστικοί, όλη η λαθραία πανίδα των συνόρων, φτωχοί και μικροκτηματίες ευγενείς της επαρ­χίας, ταλαντευόμενοι ανάμεσα στο απλό και γεμάτο δεισιδαιμονίες σύμπαν της παράδοσης από τη μια και στο άνοιγμα προς τον δυτικό μοντερνισμό από την άλλη. Βασικός πρωταγωνιστής του, ωστόσο, παραμένει αναμφισβήτητα η ίδια η Φύση: τα μελαγχολικά τοπία, που τους επιτίθενται οι απότομες αλλαγές των εποχών· οι μυρωδιές του καπνού· το συναισθητικό παιχνίδι των εικόνων και των χρωμάτων (από το χρυσό στο ασημί, περνώντας από το μπλε, το μαύρο, το γκρίζο και το άσπρο)· τα αινιγματικά πουλιά – αυτή ή ατμοσφαιρική ποίηση στο σύνολό της, η πεμπτουσία της γραφής του Ροτ. Για τον Ντέηβιντ Μπρόνσεν η Γαλικία που βλέπουμε στις Φράουλες είναι ένα «Πουθενά», ένας ου-τόπος στο περιθώριο των συσπάσεων της Ιστο­ρίας. Και το ειδυλλιακό του πρόσωπο, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, προβάλλει ανάγλυφο στις ετήσιες εξορμήσεις στα γύρω δάση, σ'αυτό το ψάξιμο για θαυμάσιες, μαγι­κές, άγριες φράουλες.

✤

Εδώ έβγαιναν οι ωραιότερες φράουλες. Δεν κοί­ταζαν να κρυφτούν διακριτικά, όπως το συνη­θίζουν αλλού. Έκοβαν το δρόμο αυτών που τις έψαχναν. Έτρεμαν βαριές απ’τα λεπτά αλλά ανθεκτικά κοτσανάκια τους. Ήταν μεγάλες και φύτρωναν τόσο χαμηλά, τόσο κοντά στο χώμα, όχι από ταπεινοσύνη αλλά από περηφάνια. Έπρεπε να σκύψεις για να τις μαζέψεις. Τα μήλα, τα κεράσια και τ’ αχλάδια τεντώνεσαι για να τα φτάσεις. Σε αναγκάζουν να σκαρφαλώσεις.

Μικρά σβολαράκια χώμα ήταν κολλημένα στις φράουλες, τόσο μικρά που δεν φαίνονταν με γυμνό μάτι – κι έτσι τα ‘βαζες στο στόμα σου. Έτριζαν ανάμεσα στα δόντια, αλλά ο χυμός της φράουλας τα παράσερνε και η απαλή ψίχα του φρούτου σου χάιδευε τον ουρανίσκο.

Όλοι μάζευαν φράουλες, κι ας απαγορευόταν. ο δασοφύλακας, άμα τύχαινε να περάσει, έπαιρνε τα καλάθια από τα χέρια των γυναικών, άδειαζε καταγής τις όμορφες κόκκινες φράουλες και τις ποδοπατούσε.

Τί μπορούσε όμως να κάνει σ’ εμάς που τρώ­γαμε τις φράουλες εκεί, επιτόπου; Μας κοίταζε αγριεμένος και σφύριζε στο σκυλί του.

Κανένας δεν φοβόταν τον δασοφύλακα. Όσο περισσότερες φράουλες ποδοπατούσε τόσο περισσότερες έβγαιναν στο δάσος.

✤

Το δικό μου όνομα δεν έχει σημασία. Κανείς δεν το ξέρει, ζω με ψεύτικη ταυτότητα. Ειρή­σθω εν παρόδω, λέγομαι Ναφτάλι Κρόυ.

Είμαι αυτό που λένε απατεώνας. ‘Έτσι λένε στην Ευρώπη όσους παριστάνουν κάτι άλλο απ’ αυτό που είναι στ’ αλήθεια. Αυτό κάνουν όλοι οι Δυτικοευρωπαίοι. Άλλα δεν είναι απατεώνες: έχουν χαρτιά, διαβατήρια, ταυτότητες, πιστοποιητικά βάφτισης. Κάποιοι έχουν ακόμα και οικογενειακό δέντρο. Εμένα, όμως, το διαβατήριό μου είναι πλαστό, δεν έχω πιστοποιητικό βάφτισης, δεν έχω οικο­γενειακό δέντρο. Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε: Ο Ναφτάλι Κρόυ είναι απατεώνας.

Στον τόπο μου δεν χρειαζόμουν χαρτιά. Με ήξεραν όλοι. Από έξι χρονών λούστραρα τις μπότες του δημάρχου. Στα δώδεκα έγινα παραγιός σ’ έναν μπαρμπέρη. Εκεί άπλωνα σαπουνάδα στα μάγουλα του δημάρχου. Στα δεκαπέντε έγινα αμαξάς και τις Κυριακές πήγαινα βόλτα τον δήμαρχο. Αστυφύλακες είχαμε δεκατρείς. Με όλους έπινα σναπς. Τί να τα κάνω τα χαρτιά;

Στα νιάτα μου, λοιπόν, τα πήγαινα μια χαρά με τις Αρχές. Αργότερα το πράγμα άλλαξε. Ήρθαν άλλοι καιροί, άλλες Αρχές.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ΓΙΟΖΕΦ ΡΟΤ γεννήθηκε το 1894 από Εβραίους γονείς στην Ανατολική Γαλικία. Σπούδασε φιλοσοφία και γερμανική φιλο­λογία στο Λέμπεργκ και στη Βιέννη. Το 1916 κατετάγη στον αυστριακό στρατό. Πήρε μέρος στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Στο διάστημα του Μεσοπολέμου εργάστηκε ώς δημοσιογράφος στη Βιέννη και στο Βερο­λίνο, όπου έζησε δώδεκα χρόνια. Ήδη από το 1922 εντοπίζει και στηλιτεύει από τους πρώτους τον Χίτλερ. Εβραίος ο ίδιος, ασκεί έντονη κριτική στη συμβιβαστική στάση της εβραϊκής κοινότητας. Από το 1932 δηλώνει σ' έναν φίλο του: «Πρέπει να φύγουμε. Θά κάψουν τα βιβλία μας και θά είμαστε εμείς ο στόχος... Πρέπει να φύγουμε ώστε μόνο τα βιβλία μας να παραδοθούν στην πυρά». Στις 30 Ιανουαρίου του 1933, τη μέρα που ο Χίτλερ γίνεται καγκελάριος του Ράιχ, ο Ροτ μεταναστεύει οριστικά στο Παρίσι, όπου και πεθαίνει το 1939, σε ηλικία μόλις σαρανταπέντε ετών. «Είναι η εγκαθίδρυση της βαρβα­ρότητας και η βασιλεία της κόλασης. Μόνο το αληθινό Ρήμα θα μπορέσει να σώσει την εποχή, προσφέροντας πατρίδα σ' αυτούς που δεν έχουν πλέον».

Άφησε έργο εκτεταμένο και ποικίλο: δε­κατρία μυθιστορήματα, οχτώ μεγάλα αφηγή­ματα, τρεις τόμους δοκιμίων και ανταποκρί­σεων, αμέτρητα άρθρα. Κυριότερα μυθιστορήματά του και χρονογραφήματα: Ο θρύλος του Άγιου Πότη (Άγρα, 2006), Hotel Savoy (Άγρα, 2007), Τοεμβατήριο του Ραντέτσκυ (Άγρα, 2009), Η ομολογία ενός δολοφόνου μέσα σε μια νύχτα (Άγρα, 2011), Ιώβ - Η Ιστο­ρία ενός απλού ανθρώπου (Άγρα, 2013), Η κρύπτητων Καπουτσίνων (Άγρα, 2014), Βε­ρολινέζικα χρονικά 192ο-1933 (Άγρα, 2016), Το κάλπικο ζύγι. Η ιστορία ενός επιθεωρητή επί των μέτρων και σταθμών (Άγρα, 2017), Τα χρόνια των ξενοδοχείων. Περιπλανώμε­νος στην Ευρώπη ανάμεσα στους πολέμους (Άγρα, 2019).

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ JOSEPH ROTH ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

Η ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΟΥ | Ένα σπουδαίο βιβλίο του GEORGE STEINER (1929-2020) στις Εκδόσεις Άγρα

ΕΝΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ GEORGE STEINER

ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ

GEORGE STEINER

ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΟΥ

Μετάφραση : ΠΑΛΜΥΡΑ ΙΣΜΥΡΙΔΟΥ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Νοέμβριος 2007

Αριθμός σελίδων : 112,  Τιμή : 12,00 Ευρώ

ISBN: 978-960-325-702-8

Η πτώση των θεσμοποιημένων θρησκευτικών συστημάτων έχει αφήσει μεγάλο ηθικό και συναισθηματικό κενό στους κόλπους του δυτικού πολιτισμού. Μετά την αποσύνθεση του χριστιανισμού και της θεολογίας του, ο Στάινερ εξετάζει τις μυθολογίες που προτάθηκαν ως υποκατάστατό του: το φιλοσοφικοπολιτικό πρόγραμμα του Μάρξ, τη φροϋδική ψυχανάλυση και τη δομική ανθρωπολογία του Λεβί-Στρώς.

Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στις λυτρωτικές τους διαστάσεις ή εξετάζοντάς τες ως εκδοχές της Αποκάλυψης, αναζητά, ταυτόχρονα, και τις εβραϊκές ρίζες των τριών αυτών προφητικών κινημάτων που πήραν τη σκυτάλη από τον χριστιανισμό, ο οποίος θέλησε να υποσκελίσει την κληρονομιά του ιουδαϊσμού. Παράλληλα μ’ αυτές τις κορυφές του θεωρητικού στοχασμού, ο Στάινερ εξετάζει τη μόδα που μας επέβαλαν τα «πράσινα ανθρωπάκια» και μαζί τις επιστήμες του αποκρυφισμού ή της αστρολογίας, δίχως βέβαια, να παραλείπει τις ανατολικές θρησκείες: ισάριθμες απόπειρες που όμως, κατά τη γνώμη του, αποδείχθηκαν ατελέσφορες, καθώς καμιά τους δεν μπόρεσε να προσφέρει απάντηση στην «κρίση νοήματος» που πλήττει τον σύγχρονο άνθρωπο.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο Τζώρτζ Στάινερ υπήρξε διεθνούς φήμης συγγραφέας και στοχαστής, το έργο του οποίου διακρινόταν όχι μόνο για τις ξεχωριστές λογοτεχνικές αρετές και το έντονο ενδιαφέρον του για τη μελέτη της γλώσσας αλλά και για το ευρύ γνωστικό του πεδίο. Γεννήθηκε στο Παρίσι, όπου έλαβε το πρώτο ακαδημαϊκό πτυχίο. Mετακομίζοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1948 πήρε πτυχίο από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Το 1950 έλαβε τον τίτλο του Μάστερς από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου τιμήθηκε με το βραβείο Bell της Αμερικανικής Λογοτεχνίας. Εργάστηκε επίσης ως επικεφαλής της ομάδας των κριτικών της λογοτεχνίας του περιοδικού New Yorker.

O Tζώρτζ Στάινερ είχε διδάξει στα Πανεπιστήμια του Γέιλ, της Νέας Υόρκης, της Γενεύης και της Οξφόρδης. Είχε ανακηρυχθεί τιμητικό μέλος της Αμερικάνικης Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών και εταίρος του Κολεγίου Balliol της Οξφόρδης. Η Γαλλική κυβέρνηση τον τίμησε με τον τίτλο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής (Légion d’ Honneur) και η Βασιλική Ακαδημία του Βελγίου (Royal Belgian Academy) με το μετάλλιο King Albert. To 1988 έλαβε το βραβείο λογοτεχνίας Truman Capote Lifetime Achievement Award και εκλέχθηκε μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας.

Πέθανε στις 3 Φεβρουαρίου 2020 σε ηλικία 90 ετών.

Ο Τζώρτζ Στάινερ έχει γράψει τα έργα: Tolstoy or Dostoevsky: An Essay in Contrast (1960), The Death of Tragedy [O θάνατος της τραγωδίας ] (1961), Anno Domini: Three Stories (1964), Language and Silence: Essays 1958-1966 (1967), In Bluebeard’s Castle: Some Notes Towards the Redefinition of Culture [Στον Πύργο του Κυανοπώγωνα] (1971), Exraterritorial: Papers on Literature and the Language Revolution (1972), After Babel: Aspect of Language and Translation [Μετά τη Βαβέλ] (1975), Why English? (1975), Heidegger (1978). On Difficulty and Other Essays (1978), Antigones (1984), A Reading Against Shakespeare (1986), Real Presences: Is there Anything in What We Say? (1989), Proofs and Three Parables (1992), What is Comparative Literature? (1995), No Passion Spent: Essays 1978-1996 (1996), The Deeps of the Sea, and Other Fiction (1996), Errata: An Examined Life (1997), Grammars of Creation (2001), Lessons of the Masters (2003), Nostalgia for the Absolute (2004), Paroles et silence (2004), Une Idée de l’Europe (2005), Dix raisons (possibles) à la tristesse de la pensée (δίγλωσση έκδοση, 2005).