Δελτίο τύπου | ΤΟ ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ - DIE WINTERREISE του Wilhelm Müller

WILHELM MÜLLER

TO XEIMΩNIATIKO ΤΑΞΙΔΙ

DIE WINTERREISE

ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΑΠΟΔΟΣΗ:

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΑΨΑΛΗΣ

               

 

ME EPΓA TOY CASPAR DAVID FRIEDRICH

EΠIMETPO : DIETRICH FISCHER-DIESKAU

ΔΙΓΛΩΣΣΗ ΕΚΔΟΣΗ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάρτιος 2016

Αριθμός σελίδων : 112 , Τιμή : 16,00 Ευρώ

ISBN 978-960-505-217-1

ΔΥΟ ΟΙΚΕΙΑ όσο και αινιγματικά πρόσωπα στρέφουν και μας κοιτούν. Έρχονται λοξεύοντας προς τη μεριά μας από ένα μακρινό τοπίο που ακούει στο όνομα ρομαντισμός – αλλιώς, από την παρεξηγημένη αφετηρία της εποχής μας. Ο ένας είναι ο ντροπαλός εσωστρεφής γιός ενός Αυστριακού δημοδιδασκάλου, ο συνθέτης Φραντς Σούμπερτ, που κάποτε αναρωτήθηκε τί μένει να γραφτεί μετά τον Μπετόβεν και άφησε πίσω του ένα τεράστιο οργα­νικό και φωνητικό έργο απαράμιλλης μουσικής ευγλωττίας. Ο άλλος είναι ο Βίλχελμ Μύλλερ, ο γιος του ράφτη από το Ντέσσαου, φιλόλογος, στρατιώτης, ποιητής, φιλέλληνας, μεταφραστής ελλη­νικών δημοτικών τραγουδιών, κατά τύχη στιχουργός. Δεν συναντή­θηκαν ποτέ. Ο ένας πέθανε σε ηλικία τριανταενός ετών, το 1828, ο άλλος στα τριαντατρία του, το 1827. Το Χειμωνιάτικο ταξίδι όμως θα άλλαζε για πάντα την έννοια του τραγουδιού στον πολιτισμό μας, κατακυρώνοντας ένα καινούριο είδος τέχνης: τον κύκλο τραγουδιών ως σύνθετο λυρικό έργο.

Πόσο από το πλούσιο μετάλλευμα του Μύλλερ μπορεί άραγε να κοσκινίσει η γλώσσα μας και να το χύσει στα μέτρα του πρωτοτύ­που; Πώς τα γερμανικά τραγούδια του Χειμωνιάτικου ταξιδιού θα μεταναστεύσουν πειστικά εδώ, στη χειμαζόμενη πρωτεύουσα των προσφύγων, από την εναρκτήρια «Καληνύχτα» ως τον ακροτελεύ­τιο Leiermann που στοίχειωσε στη φαντασία μας και διαπορεύεται, παρέα με τον Tambourine Man του Μπομπ Ντύλαν, την έρημο των ημερών μας με το ίδιο ανοιξιάτικο όνειρο στην καρδιά του χειμώνα;

Η δίγλωσση έκδοση συνοδεύεται από εμπεριστατωμένη εισαγωγή («Κατευόδιο») του μεταφραστή Διονύση Καψάλη, έργα του μεγάλου ζωγράφου του ρομαντισμού Κάσπαρ Ντάβιντ Φρήντριχ και επίμετρο του Ντήτριχ Φίσερ-Ντήσκαου, ενός από τούς κορυφαίους τραγουδιστές του 20ού αιώνα, που οι ερμηνείες του στο Χειμωνιάτικο ταξίδι παρα­μένουν πάντα σημείο αναφοράς.

«Όταν ο Σούμπερτ παρουσίασε σε κάποιους φίλους του όλο το έργο τραγουδώντας το ο ίδιος με σιγανή βραχνή φωνή, το ένιωσαν (εξαιτίας της αμείλικτης εγγύτητας του θανάτου - «Τέλειωσα πια με τα όνειρα») ως μια σειρά «τραγουδιών τρομακτικών». Μόνο η «Φλα­μουριά » τους άρεσε. Δεν άκουσαν την εξαίσια διστακτική συστολή που εδώ ανοίγει το δρόμο της κόντρα στην ορμή της μελωδίας, ισορρο­πώντας ακριβώς στο χείλος του θανάτου.

Προφανώς οι ακροατές (αν και κοντινοί φίλοι) δεν κατανόησαν το φριχτό κάλεσμα στην αυτο­καταστροφή. Όταν απέρριψαν το σύνολο ανυ­ποψίαστοι, ο δημιουργός του προέβλεψε με επίγνωση αλλά και ευστοχία ότι αργότερα αυτά τα ίδια έργα του θα τους εντυπωσίαζαν βαθιά· ήξερε άλλωστε αυτός καλύτερα από τον καθέ­ναν τα δαιμόνιά του!

Τί μας περιγράφουν οι στίχοι του Χειμωνιάτι­κου ταξιδιού; Η δράση περιορίζεται στην αρχή του έργου. Έχουμε έτσι σε εικοσιτέσσερα μέρη την έκφραση της απογοήτευσης, η οποία πραγ­ματώνεται με ποικιλία και πολυπλοκότητα ανε­πανάληπτη.

Μέσα στο σύνολο του έργου του ο κύκλος αυτός δεν αντιπροσωπεύει απλώς το όριο της ανοχής στο πάθος και στον πόνο, αλλά φορτίζει (με τρομακτική ένταση) ένα κενό στην έκφρασή τους. Ένταση που δεν τρομάζει τελικά μόνο τους φίλους του συνθέτη.»

DIETRICH FISCHER-DIESKAU

Πορτρέτο εξωφύλλου: FRANZ KÜHLEN, Wilhelm Müller, 1826, Anhaltische Landesbücherei, Ντέσσαου.